خلاصة:
شیوه شنیداری-گفتاری (1) که مبتنی بر روانشناسی رفتارگرایی و براساس عادتسازی و
شرطی کردن است، در دهههای ششم و هفتم قرن حاضر متداولترین و مطلوبترین شیوه آموزش
زبان دوم و خارجی در سراسر دنیا بوده است، ولی با مطرح شدن نظریه جدید زبانشناسی
گشتاری-زایشی که براساس روانشناسی شناختی است، دیدگاههای جدیدی در مورد ماهیت زبان
و فراگیری آن به وسیله کودک عرضه شده و شیوه شنیداری-گفتاری و نظریه زیر بنایی آن
بشدت مورد انتقاد قرار گرفته است.در عین حال نظریه گشتاری-زایشی نتوانسته شیوه
کاربردی متناسبی را برای تدریس زبان خارجی به وجود آورد و جانشین شیوه کاربردی و
متداول شنیداری-گفتاری سازد.لذا معلمان زبان در دهه هشتم، با یک دو گانگی پیچیده
روبهرو شده و بناچار به نوعی روش التقاطی «شناختی-عادتی»روی آوردهاند که
دربرگیرنده نظرهای علمی گشتاری و فنون عملی شنیداری-گفتاری است.عدهای نیز شیوه
شنیداری-گفتاری را همچنان ادامه دادهاند.در دهههای هشتم و نهم، برنامههای درسیای (2) براساس (1).audio-lingual
approachنظریه شناختی(مفهومی، نقشی و موقعیتی)به کار گرفته شده و شیوههای
تازهای براساس نظریه شناختی نضج گرفته است، نظیر شیوههای تکلمی(ارتباطی)و اجتماعی
که در آنها از فنون عادتسازی نیز بسیار استفاده شده است.سرانجام، در دهه نهم و دهم قرن حاضر، این بینش روشن و تجربه شده قوت گرفت که
شیوه شنیداری-گفتاری بهترین روش برای تدریس زبان خارجی در سطح مقدماتی است و شیوه
شناختی به بهترین وجه میتواند در سطح پیشرفته آموزش زبان دوم به کار رود و مؤثر
واقع شود؛لذا نیاز به بازنگری و بررسی مجدد اصول و فنون شیوه شنیداری- گفتاری که
برای سه چهار دهه مورد بیاعتنایی قرار گرفته بود و کتابهای روش تدریس به اجمال از
آن میگذشتند، بشدت احساس شد.این مقاله کوششی است در این راستا و برای رفع همین
ضرورت.
ملخص الجهاز:
"سرانجام، در دهه نهم و دهم قرن حاضر، این بینش روشن و تجربه شده قوت گرفت که شیوه شنیداری-گفتاری بهترین روش برای تدریس زبان خارجی در سطح مقدماتی است و شیوه شناختی به بهترین وجه میتواند در سطح پیشرفته آموزش زبان دوم به کار رود و مؤثر واقع شود؛لذا نیاز به بازنگری و بررسی مجدد اصول و فنون شیوه شنیداری- گفتاری که برای سه چهار دهه مورد بیاعتنایی قرار گرفته بود و کتابهای روش تدریس به اجمال از آن میگذشتند، بشدت احساس شد.
با توجه به مراتب بالا، به جرأت میتوان ادعا کرد که بازنگری و شناخت مجدد روش شنیداری-گفتاری، پس از اینکه حدود نیم قرن در حوزه فعالیت آموزش زبان خارجی در سطح وسیعی از جهان مورد استفاده قرار گرفته است، بسیار ضروری مینماید؛بخصوص که کتابهای روش تدریس جدید، دیگر به بررسی خصوصیات و فنون این روش نمیپردازند و بخث ان را به طور اجمالی و گذرا برگزار میکنند، در صورتی که در حال حاضر، برای دانشجویان آموزش زبان و معلمان و مربیان تدریس زبانهای خارجی زمان ما در ایران، آشنایی با اصول بنیادی و راهکارهای کاربردی این شیوه بسیار ضروری و برای تدریس زبان خارجی در تمام سطوح(بخصوص سطوح مقدماتی بشدت مورد نیاز است.
هدف عمده تدریس زبان خارجی به روش شنیداری-گفتاری عبارت است از«ایجاد عادات زبانی جدید و کاربرد آنها به وسیله زبانآموز»، به نحوی که زبانآموز بتواند در نهایت، زبان خارجی را به همان صورتی که مردم اهل آن به کار میبرند، مورد استفاده عملی قرار دهد."