خلاصة:
با توجه به اهمیت خانواده و نقش آن در تشکیل جوامع بشری و توصیه اسلام بر حفظ و قوام آن، تساهل و کوتاهی در مقابل موضوعات جدیدی که در این حوزه بروز می کند موجه نیست. یکی از این موضوعات، باروری مصنوعی است. حق داشتن فرزند در مواردی که زوجین یا یکی از آنها قادر به تولید مثل نیست، نباید بهانه ای برای نادیده گرفتن اصول اخلاقی و فرزنددار شدن از طریق راههای غیر طبیعی یا خارج از ازدواج فراهم سازد.
لقاح خارج از رحم و سایر روشهای باروری مصنوعی از اموری است که به وسیله دانشمندان غربی در قرن اخیر به طور مفصل مورد بحث و بررسی قرار گرفت. تولد " لوئیز براون " در سال 1978 نتیجه مثبت این تحقیقات بود.
در این مقاله با استفاده از نظر فقها، دیدگاه دین اسلام در مورد باروری مصنوعی، مبتنی بر فقه امامیه از نظر جواز یا حرمت، نسب، ارث و ازدواج مورد بررسی قرار گرفته است. این مقاله جنبه های مختلف این موضوع را تبیین و بعضی از مسائل مورد نزاع در این رابطه را آشکار می سازد.
ملاک حلیت و حرمت در تلقیح مصنوعی بر طبق نظر اکثر فقهای اسلامی بستگی به وجود یا عدم وجود رابطه صحیح یا غیر شرعی بین زن و مرد است. در عین حال فرزند متولد شده از اسپرم مرد و تخمک زن فاقد رابطه زوجیت، دارای حقوقی از نظر نسب، ارث، نفقه و غیره است.
ملخص الجهاز:
"در خصوص جنین تشکیل شده از اسپرم مرد و تخمک همسرش حتی اگر هنوز به رحم زن منتقل نشده باشد و یا هیچگاه منتقل نشود، مانند حالتی که رشد و نمو کودک تا پایان در محیط آزمایشگاه انجام پذیرد، این سؤال وجود دارد که آیا صدق «حمل» به چنین موجودی صحیح است یا خیر؟ از آنجا که حمل از حقوق مدنی متمتع می‌گردد و ارث از جمله حقوقی است که حمل در صورت زنده متولد شدن از آن بهره‌مند می‌گردد و از طرفی شرط وراثت، انعقاد نطفه حمل هنگام فوت مورث است پاسخ به سؤال مذکور در حالات فوق اهمیت دارد.
این حکم در موردی که اسپرم مرد و تخمک همسرش را با یکدیگر تلقیح کنند و در رحم زن دیگری (شوهردار یا بدون شوهر) قرار دهند نیز جاری است؛ یعنی رابطه بین کودک و صاحبان اسپرم و تخمک یک رابطه نسبی صحیح، و موجب وراثت و محرمیت است ؛ لکن بین کودک و مادر جانشین و شوهر وی هیچ رابطه نسبی وجود ندارد و لذا کودک از آنها و آنها از کودک ارث نمی‌برند؛ اما از نظر محرمیت برخی از فقها مادر را در حکم مادر رضاعی فرض کرده، در محرمیت و ازدواج حکم به احتیاط کرده‌اند [9، ج 1، ص 565] ."
(
, 
, 
)
