خلاصة:
شان دادن نقش اهلبیت(ع) در شکلگیری علوم قرآن و پیریزی بنیادهای آن است.
با گسترش قلمرو اسلام و رهیافت قرآن به سرزمینهای دیگر، فهم آیات برای تازه مسلمانان مشکل مینمود. پیامبر در زمان حیات خویش افرادی برای پاسخگویی به پرسشهای تفسیری و قرآنی مردم برگزید. اهلبیت پیامبر(ص) در عصر ایشان و اعصار بعد بیشترین نقش را در آشنا ساختن مردم با تفسیر و دانشهای قرآنی برعهده داشتند. شکلگیری دانشهای قرآنی وام گرفته از سخنان اهلبیت(ع) درباره قرآن است. سخنان معصومین(ع) در تبیین متن قرآنی به پنج دسته تقسیم میشوند: 1- روایاتی که پیش فرضهای مفسّر را بیان میکند، 2- سخنانی که انتظارهای به حق مفسّر را روشن میسازد، 3- گفتههایی درباره معنیشناسی در ظرف زمانی نزول و موقعیت تاریخی، 4- تاکید بر محور اصلی مباحث قرآن و 5- فهم آیات براساس فهم عصر معصوم(ع). بیان ائمه(ع) درباره شناخت قرآن و علوم قرآن سه زمینه را در بردارد: 1- آنچه مربوط به طبیعت زبان است و عمومیت دارد، مثل عام و خاص، 2- آنچه مخصوص قرآن است و بهسبک ویژه قرآنی، نظر دارد، مانند محکم و متشابه. 3- روایاتی که درباره عناصر کلیتری در سبک بیانقرآن سخن دارند مانند روایتی که میگوید، لحن قرآن کنایی است.