خلاصة:
.در مقالهء حاضر، عوامل مختلفی که موجب تغییر و دگرگونی زبان میشوند مورد بحث قرار خواهند گرفت.. زبانشناسی تاریخی به زبان به عنوان پدیدهای پویا و پیوسته در حال تغییر و دگرگونی مینگرد،همانگونه که سایر پدیدههای طبیعت همواره دستخوش تحول و دگرگونی هستند.بهعنوان وسیلهای ارتباطی در زندگی روزمرهء مردم،زبان همگام با طبیعت متحول انسان و محیطزیست او تغییر مییابد تا پاسخگوی نیازهای وی باشد.البته تغییر و تحول در زبان یکشبه صورت نمیگیرد و به طول زمان نیاز دارد،به همین دلیل تاریخ هر زبان به دورههای مختلف تقسیم میشود و هر دوره ویژگیهایی دارد.به عنوان مثال،زبان انگلیسی از دوران باستان تاکنون به سه دورهء اصلی انگلیسیباستان،انگلیسی
ملخص الجهاز:
این روند به صورت فرمول زیر نشان داده میشود: (به تصویر صفحه مراجعه شود) در گویش شمالی چینی نیز کلیهء صامتهای انسدادی پایانی در قاصلهء دوران باستان و جدید حذف شدهاند: (به تصویر صفحه مراجعه شود) افزایش واجها نمونه دیگری از دگرگونی آوائی ناشی از ساختار درونی زبان افزایش یک واج به یک واژه است.
صورتهای زیر در انگلیسی باستان و میانه این حالت را نشان میدهد: (به تصویر صفحه مراجعه شود) روند قلب در فارسی نیز در گفتار برخی از گروههای اجتماعی رواج دارد،از آنجمله است نمونههای زیر: (به تصویر صفحه مراجعه شود) چون این پدیده در فارسی از دیدگاه جامعهشناسی زبان از اهمیت ویژهای برخوردار است،در پژوهشی مستقل مورد بررسی قرار گرفته است(رج کشاورز 8731).
برای نمونه،در گونهء غیرمعیار کاکنی (cockney) ،در زبان انگلیسی،آوای چاکنای (Glottal stop) یعنی[?]به جای[ t ]در کلماتی چون "water" و "butter" بهکار میرود و چون این گویش در برنامههای رادیویی و تلویزیونی انگلستان زیاد شنیده میشود در تلفظ سخنگویان گونهءمعیار اثر گذاشته است.
البته باید در نظر داشت که متون فارسی نوشتهشده در قرنهای اولیهء نفوذ اسلام در ایران به مراتب بیشتر از متون کنونی تحت تأثیر زبان عربی قرار داشتند،تا به حدی که درک چنین متونی برای فارسیزبان غیرمتخصص امروزی اگر غیرممکن نباشد،بسیار مشکل است.
به عبارت دیگر،تحول و دگرگونی در زبان یک امر طبیعی و اجتنابناپذیر است و همزمان و همگام با تغییر و تحول در سایر جنبههای زندگی بشر،زبان نیز دستخوش تحول میشود تا بتواند این تغییرات و تحولات را بازگو کند.