ملخص الجهاز:
"طبق قاعدهای که در قدیم در نثر و شعر و بعدها تا زمان ملک الشعرا بهاردر شعر (در قافیه) رعایت می شد و چنانکه خواجه نصیر طوسی به نظم در آورده است، آن قاعده این بود که: آنان که به پارسی سخن میرانند در موضع دال، ذال را ننشانند ما قبل وی ار ساکن جز «وای» بود دال است و گرنه ذال معجم خوانند یا به قول شرف الدین علی یزدی: در زبـان فـارسی فـرق میـان دال و ذال بـا تو گـویم زانکه نزدیک افـاضل مبهم است پیش ازاو در لفظ مفرد گر صحیح ساکن است دال باشد ورنه باقی جمله ذال معجم است7 نگاهی به برخی برابر نهاده ها در این ترجمه ـ دوگان دوگان در برابر: زوجین اثنین (ورق181 A سطر نهم) ـ انبازگویان در برابر: مشرکین (ورق101 A سطر دهم) ـ بی از انک در برابر: بغیر (ورق 221 A سطر پنجم) ـ (خواهد آسمان ها از هم شکافدی از هول این سخن و بشکافدی زمین واز پای درآمدی کوه ها و بشکندی) دربرابر: تکاد السماوات یتفطرن منه وتنشق الارض وتخر الجبال هدا (مریم، 19 / 90) (ورق 229 A) ـ و بالشت ها پس یکدیگر ایستانیده، در برابر:و نمارق مصفوفه (غاشیه، 88/15)(ورق 260 A سطر نهم) ـ و نهالی ها بازکشیده، در برابر: و زرابی مبثوثه (غاشیه/16) (ورق 260 A سطر نهم) (دو عبارت اخیر، چقدر همگون زبان و بیان تاریخ بیهقی است!) فواید زبان شناختی و زیبایی های این اثر بسیار بدیع، بر هیچ محقق، پوشیده نیست.
نمونه هایی از این ترجمه در بازنویسی ترجمه آیه های 77 تا 93 سوره بقره از این نسخه، به جز آن جا که در متن اصلی ذال معجمه آمده و ما امروزه آن را دال مهمله تلفظ می کنیم مانند خذای، ماذر، پذر: و به جز کسره اشباعی (=ی) که در این متن همه جا به گونه همزهای مستقل به کار رفته است، مانند بدستهاء؛ موارد دیگر را به ترتیب ذیل به رسم الخط امروز دگرگون کردهام تا خوانندگان آسان تر دریابند: بازنویسی نسخه اصل آن ان آنکه انک آنچه انج بدانچه بدانج ورق دهم A از اول آیه 77، سوره مبارک بقره (برابر با اول صفحه 12 در قرآن های خط عثمان طه) 77."