حد و مرز آزادی مقدمة ومراجعة

"فکوهی در پایان بحث خود نتیجه می‌گیرد که«ارایه مفهوم‌ خط قرمز از جانب هرگرایش تنها با هدف تهدید و ایجاد هراس‌ و وحشت حاصلی جز تشدید تنش‌ها و آشفتگی مفاهیم نخواهد داشت و نه فقط بازیگران اجتماعی را از تمایل طبیعی و ذاتی‌شان‌ به خواست میزان بیشتری از آزادی منصرف نخواهد کرد بلکه‌ آنها را در برابر پذیرش مفهوم درست و منطقی ضرورت وجود حدودی در آزادی که خود ضامن این آزادی‌هاست مقاوم کرده‌ و می‌تواند در نهایت به نتیجه‌ای کاملا معکوس با آنچه تصور می‌شده است،منجر شود. 3-خط قرمز در زمان و مکان تغییر می‌کند و به عواملی‌ چون موقعیت کشور،فرهنگ عمومی مردم و فرهنگ سیاسی‌ شهروندان،رشد فرهیختگان از نظر میزان تحمل عقاید مخالف‌ و عادت به گفتگو به جای نزاع،وجود یا عدم وجود منافذ و شکاف‌های سیاسی فعال که بالقوه بتواند امنیت ملی و تمامیت‌ ارضی را به خطر بیندازد،اجماع و اتفاق نظر نخبگان در زمینه‌ مبانی نظام و سازمان‌یافتگی آنان و نیز مردم و بالاخره اقتدار دولت ارائه مفهوم خط قرمز اگر با هدف تهدید و ایجاد هراس باشد نه فقط بازیگران اجتماعی را از تمایل طبیعی به خواست‌ میزان بیشتری از آزادی منصرف نخواهد کرد بلکه آنها را در برابر پذیرش مفهوم درست و منطقی‌ ضرورت وجود حدودی برای آزادی مقاوم خواهد نمود. هرچند به دلیل تاکید محققان مبنی بر ضرورت موجود وجود آزادی‌ همراه با خط قرمز،امکان دسته‌بندی روشن و قطعی از نظرات‌ و دیدگاه‌های ارائه شده دشوار است ولی با کمی تسامح اگر بخواهیم‌ دسته‌بندی خاصی از مقالات مطرح شده در کتاب ارائه کنیم‌ می‌توانیم به دو محور ذیل اشاره کنیم:یکی تاکید بر خط قرمز دارد و پیامدهای آزادی‌های نامحدود را برای نظام‌ اجتماعی زیان‌بار می‌داند و دیگری تاکید بر آزادی دارد و پیامدهای‌ گسترش خط قرمز را برای جامعه مضر می‌شمارد."