خلاصة:
تنبیه زوجه از دیدگاه فقه امامیه و حقوق موضوعه ایران، هنگامی جایز است که زوجه از تمکین در مقابل زوج خودداری نماید. بر این اساس، فقها معتقدند غیر از ساقط شدن حق نفقه، زوج حق دارد سه نوع تنبیه دیگر را که در آیه 34 سوره نساء آمده است به صورت تدریجی اجرا کند: پند و اندرز، دوری از بستر و سپس ضرب زوجه. البته این تنبیهات مشروط به این است که احتمال تأثیر در زوجه داشته باشد. طبق ماده 1108 قانون مدنی «هرگاه زن بدون مانع مشروع از وظایف زوجیت امتناع کند، مستحق نفقه نخواهد بود.» بنابراین، تنها تنبیهی که قانون برای زوجه در نظر گرفته است، قطع نفقه می باشد. مقاله حاضر تلاشی است در جهت رفع کاستی های تحقیقی و زدودن شبهات و تعصبات در این زمینه. این تحقیق، به بررسی آیه 34 سوره نساء و چگونگی تنبیه و همچنین نظرات فقها و اندیشمندان در مورد واژه «ضرب» پرداخته است.
ملخص الجهاز:
بر این اساس، فقها معتقدند غیر از ساقط شدن حق نفقه، زوج حق دارد سه نوع تنبیه دیگر را که در آیه 34 سوره نساء آمده است به صورت تدریجی اجرا کند: پند و اندرز، دوری از بستر و سپس ضرب زوجه.
مهم ترین دلایلی که مورد استفاده مخالفان قرار گرفته است آیه 34 سوره نساء می باشد: (الرجال قوامون علی النساء بما فضل الله بعضهم علی بعض و بما أنفقوا من أموالهم فالصالحات قانتات حافظات للغیب بما حفظ الله و اللاتی تخافون نشوزهن فعظوهن و اهجروهن فی المضاجع و اضربوهن فإن أطعنکم فلا تبغوا علیهن سبیلا إن الله کان علیا کبیرا); مردان سرپرست و نگهبان زنانند به خاطر برتری هایی که خداوند (از نظر نظام اجتماع) برای بعضی نسبت به بعضی دیگر قرار داده است و به خاطر انفاق هایی که از اموالشان (در مورد زنان) می کنند و زنان صالح، زنانی هستند که متواضع اند و در غیاب همسر خود اسرار و حقوق او را در مقابل حقوقی که خداوند برای آنها قرار داده حفظ می کنند.
دسته دوم نظرشان بر این است که آیه دلالت بر ظاهرش ندارد و در این مورد با گروه اول هم عقیده اند و برای تأدیب مراتبی قایل شده اند; بدین صورت که وعظ و هجر را در موقع ظهور امارات نشوز و ضرب را هنگام وقوع نشوز ثابت دانسته اند.
» (قزوینی (ابن ماجه)، 1998، ص 401) بعضی با استناد به این احادیث، چنین برداشت کرده اند که حکم قرآن در مورد زدن زنان مربوط به دوره خاص بوده و آن حکم بعد از آن با شرایط جامعه تغییر کرده و توسط پیامبر نقض گردیده است.
(
, 
, 
)
