خلاصة:
کتابهای و سیره حدیثی، نام ام کلثوم دختر امام علی بن ابیطالب( را ذکر کرده و درباره حضور آن بانو در کربلا و کوفه مطالبی گفتهاند. البته در خصوص زندگانی، همسر و فوت آن حضرت و نیز محل دفن ایشان میان گفتار آنها اختلاف است. این مقاله به معرفی محققانه دخت گرامی امیرالمؤمنین( پرداخته و بدینطریق، دو دختر با کنیه ام کلثوم از آن حضرت معرفی مینماید؛ مادر ام کلثوم کبری، حضرت زهرا ( و مادر ام کلثوم صغری، ام ولد بوده است که هر دو در بقیع مدفونند.
ملخص الجهاز:
حضرت ام کلثوم بنت علی بن ابی طالب( در مدینه یا کربلا 1 * دکتر نهله غروی نائینی دانشیار دانشگاه تربیت مدرس چکیده کلید واژهها: وصول: 18/12/ 1387 ؛ پذیرش: 10/1/1388 مقدمه در شرح احوال و زندگانی زنان مسلمان از صدر اسلام تا کنون کتابهایی به رشته تحریر درآمده و مطالبی ذکر شده است، لکن علیرغم ارزشگذاری قرآن کریم بر زن و سفارشهای مؤکد رسولالله ( درباره زنان و رعایت شأن و حقوق آنها، همواره جمعی در مهجور داشتن این آفریده الهی کوتاهی نکردند و نخواستند یا نتوانستند گوهرهای باارزشی چون حضرت زهرا( و دختران و فرزندزادگان آن حضرت یا مادران و دختران ائمه( را به جهان معرفی کنند.
ابن سعد به چند طریق اخباری نظیر هم آورده که مضمون ترجمة آن چنین است: زید بن عمر، و ام کلثوم فوت کردند و بر آنها یک نماز میت خوانده شد و در این نماز جنازه زید را جلو قرار دادند و حسن و حسین ( هم حاضر بودند (کاتب واقدی، ]بیتا[، ج8، ص464).
2. ابن عنبه، آنجا که اولاد علی( را نام میبرد، میگوید: در المجدی آمده: ام کلثوم نامش رقیه است، همسر عمر و فرزندش زید و مادرش فاطمه( است (ابن عنبه، ]بیتا[، ص83).
نیز کلینی در باب «المتوفی عنها زوجها» با دو طریق از آن حضرت( روایت میکند که فرمود: «ان علیا( لما توفی عمر اتی ام کلثوم فانطلق بها الی بیته» (کلینی، 1367 ش، ج 6، ص115، حدیث 1و2): پس از فوت عمر، علی(، ام کلثوم را به خانه خویش برد.