ملخص الجهاز:
"در دیوان خاقانی نیز«سحا»با این معنی چندین بار آمده است،از جمله ماه نو در سایه ابر کبوتر فام راست چون سحای نامه یا چون عین عنوان دیدهاند دیوان،ص 66 بررسی متون ادبی هر منطقه و مقایسهء عقاید و آداب و رسوم آنها همچنان که اشاره شد،سرزمین ایران،با داشتن اقوام مختلفی که زبانها و گویشهای متفاوتی دارند،دارای مجموعهای از متنوعترین عقاید و آداب و رسوم است،که بالطبع، شاعران و نویسندگان هر منطقه نیز از آنها در آثار خود استفاده کردهاند.
با توجه به این که در بسیاری از ابیات،جزئیات موارد این چنینی توضیح داده نشده، بنابراین بهترین سند و مدرک برای فهم و شرح آنها میتواند آداب و رسوم باقیمانده باشد؛ چنان که این بازی یا بازیهایی مثل جناب بستن،که در شعر نظامی آمده،در میان مردم آذربایجان مرسوم است.
نظر به این که توجه به فرهنگ مردم در آثار شاعران سبک آذربایجان و سبک هندی، بیشتر از دورههای دیگر بوده است،در خمسهء نظامی نیز نمونههای فراوانی در این زمینه وجود دارد که بخشی از موارد نادر آن ذکر میشود.
که خوبان به خاکستر عود و بید کنند از سر خنده دندان سفید اق 11/34 خاقانی نیز در دیوان خود به این مسئله اشاره کرده است: صبح دندان چو مطرا کرند از سوخته عود عودی خاک ز دندانش مطرا بینند دیوان،ص 06 جشنها و مهانیها:شکرریزی و شکر در مجمر انداختن :در قدیم،شکر به علت کمیاب بودن از ارزش بسیاری برخوردار بود و در جشنها و مراسم دیگر،آن را مانند پول و شیرینی بر سر مردم نثار میکردند."