خلاصة:
در دسترس بودن پایاننامهها، به عنوان منابع تحقیقاتی ارزنده، برای دانشجویان و پژوهشگران بسیار مغتنم است و از این رهگذر، بسیاری از مشکلات در تصویب موضوع و نگارش پایاننامهها حل شدنی است. از این رو، در دسترس بودن پایاننامهها یک ضرورت شمرده میشود و شاید سادهترین و کم هزینهترین روش برای این کار، ارائه آنها در اینترنت است. اما این کار موانع و نگرانیهایی در پی دارد که مسئولان امر را در دست زدن به آن دچار تردید کرده است. در این مجال برآنیم تا اهمیت پایاننامهها و ضرورتهای ارائه اینترنتی آنها، و نیز امکآنها و موانع پیش روی را بررسی نماییم.
ملخص الجهاز:
افزون بر این، مزایای بسیاری بر دیجیتالی کردن پایاننامهها مترتب است که میتوان آنها را چنین دستهبندی کرد: میتوان بهآسانی و در سطح بسیار وسیع درباره موضوع یا عبارتی خاص جستجو کرد؛ نمایه کردن موضوعات در پایاننامههای دیجیتال نیز بسیار آسان است؛ انتقال مطالب با غنای بیشتر با استفاده از نظام چندرسآنهای (multimedia) و تقویت محتوا و نیز امکان افزودن مواردی چون: رنگ، لینکهای هیپرتکست، پوشههای اطلاعات، تصاویر، صوتها، فیلمها، الگوهای سهبعدی، واقعیت مجازی و برنامههای قابل اجرا انجام میشود؛ هزینهها کاهش مییابد؛ دسترسی به تحقیقات که سبب استناد به آن میشود؛ روابط علمی میان دانشگاهها افزایش مییابد و جستجو در متن پایاننامه آسان میشود.
درباره پایاننامههای دکتری و مقالاتی که شرط ارائه و دفاع آنها وجود دارد، چنین استفادههای نامسئولانه و دادهسازی ممکن است به روشهای ماهرانهتری انجام شود؛ برای نمونه، با الگو قرار دادن یک اثر و تغییرات صوری در آن، اثر را به نام خود ثبت کنند، یا چند مقاله را ترجمه کنند و به هم بیامیزند؛ 6 .
اما چگونه میتوان از این کار پیشگیری کرد؟ راه حل نهایی بسیار ساده است: انتشار رایگان و سیستماتیک همه پایاننامههای دانشجویی کشور بر روی یک پایگاه اطلاعرسانی اینترنتی و امکان دسترسی همگان به آن .
بانک پایاننامههای پژوهشی بهداشت روان کشور- Theses، دارای 3884 پایاننامه پژوهشی مرتبط با بهداشت روان در مقاطع کارشناسی ارشد و بالاتر است که بدون محدودیت زمانی، پایاننامههایی از 4 سال پیش تاکنون را در بر دارد و اطلاعات کتابشناختی و چکیده آنها را در این پایگاه ارائه میکند.