خلاصة:
<P>کرمانشاهان یکی از ایالتهای غربی ایران است که با تثبیت حکومت صفوی در سال 907 هـ.ق تحت تسلط این حکومت درآمد.در این دوره کرمانشاه به علت نزدیکی با بغداد و دست اندازی عثمانیان و ضعف ایران و اختلاف بین آنها به جولانگاه نبرد و مبارزه تبدیل شده بود. بطوری که گاه تحت تسلط عثمانی و گاه در تسلط صفویان بود،تا اینکه در سال 1048 هـ ق به بعد امرای زنگنه مورد محبت شاهان صفوی قرار گرفته و حکومت کرمانشاه و نواحی اطراف آن به این خاندان سپرده شد.ازدیاد نفوذ سران زنگنه در دربار صفوی که با صدراعظمی شیخ علی خان زنگنه به اوج خود رسید،سبب شد تا این شهر جایگاه و اهمیت خاصی پیدا کند و از این زمان توانست ساختار شهری و هویت اجتماعی خود را تحت عنوان ایالت کرمانشاه بازیابد و با توابع جغرافیایی آنکه از لحاظ اداری تابع مرکزیت آن بودند،واحد مستقلی را تشکیل دهد.</P><P> این پژوهش درصدد است تا اوضاع سیاسی کرمانشاه در عصر صفوی را از خلال منابع اصلی بررسی کند و به دو پرسش زیر پاسخ دهد:</P><P> 1)دگرگونیهای سیاسی کرمانشاهان در عصر صفوی چگونه تبین میگردد؟</P><P> 2)جایگاه خاندان زنگنه در تحولات سیاسی کرماشاهان عصر صفوی چگونه بوده است؟</P>
ملخص الجهاز:
"با توجه به مطالب ذکر شدهء فوق میتوان گفت که کرمانشاه اگر چه در عصر باستانی دارای اهمیت و جایگاه عالی بود،با سقوط حکومت ساسانیان سیر نزولی خود را شروع کرد و این سیر نزولی در عصر حکومت صفویه نیز همچنان ادامه داشت تا اینکه با ورود اعاظم زنگنه به عرصه قدرت سیاسی و ازدیاد نفوذ آنها در نزد شاهان صفوی که با صدارت اعظمی در عصر شاه سلیمان صفوی به اوج خود رسید؛کرمانشاه،توانست پیشین خود را بازیابد.
این حملات تا سال 9401 هـ ق و انعقاد عهدنامه ذهاب ادامه داشت و یکبار دیگر کرمانشاه را به جولانگاه نبرد و ستیز بدل کرد و این شهر همچون ادوار پشین روی آبادانی و ترقی به خود ندید،تا اینکه در سال 8401 هـ ق دو تن از افراد ایل زنگنه که در دربار دولت صفوی نفوذی به دست آورده بودند،مورد توجه شاه صفی قرار گرفتند که هر دو از فرزندان عالی بالیبیگ زنگنه بودند.
او همچنین در سال 7601 هـ ق سلمان خان حاکم کردستان را که درصدد پیوستن به حاکم عثمانی بوده گرفتار کرد و به نزد شاه فرستاد و بدین ترتیب وفاداری شیخ علی خان زنگنه نسبت به خاندان صفوی در همین ایام حکومتش،در کرمانشاه به اثبات رسید و شایستگیهای خود را برای کسب مقام وزارت که در عصر شاه سلیمان به این مقام رسید به منصهی ظهور رسانید.
نفوذ آنها به جایی رسید که شخصیتهای از این ایل مانند شیخ علی خان زنگنه در عصر شاه سلیمان در تحولات سیاسی جامعه زمان خود به مهرهء تاثیرگذاری تبدیل شد و حکومت این خاندان از این زمان تا عصر افشاریه و زندیه و حتی قاجاریه بر کرمانشاه دوام پیدا کرد."