ملخص الجهاز:
"امروزه به دلیل عدم دقت روانگارهء مزبور در تببین توسعهء فعالیتهای ترویجی و عنصر تغییر در محیطهای روستایی و صرف تأکید آنها بر عوامل لازم،بعید و پیرامونی، گرایشهای تازهای در روششناسی علم ترویج در ایران به چشم میخورد.
از طرف دیگر باید به طور خلاصه بیان نمود که در علوم اجتماعی از جمله علم ترویج و حتی در اقتصاد،به غیر از توضیح علمی قانونمند که متضمن تبیین شرایط لازم و کافی پیدایش یک پدیده به شمار میرود،صور متفاوت توضیحات علمی دیگری نیز وجود دارند که بنا به ضرورت علمی و قانونمند به معنای مورد نظر نیستند و به جز توضیح مبتنیبر بیان همبستگی که ذکر آن رفت،انواع دیگری از«شرح علمی»در نظریهپردازیها مورد استفاده قرار گرفته است.
مثلا در برخی نظریات علم ترویج بیان میشود که در صورتی که محیط ذهنی و شرایط فرهنگی در روستا تغییر کند،ممکن است محیط فناوری نیز دگرگون شود،اینگونه نظریات،در حقیقت همان نظریاتیاند که فاقد شرایط کافی به شمار میروند."