خلاصة:
الگوگرایی و تأثیر آن در رفتارهای انسان غیرقابل انکار و از موضوعات قابل دقت نظر است.علیرغم نظراتی که تقلید و الگوگرایی را امری اختیاری میشمارند،از دیدگاه روانشناختی،این گرایش همانند دیگر گرایشات انسانی ریشه در فطرت و طور وجودی آدمیان دارد که در دورههای مختلف حیات انسان به شکلهای گوناگون بروز نموده و موجب رفتارهای الگوگرایانه میگردد که البته از دیدگاه اسلام،با توجه به نگرشهای انسان در حوزهء نفس و تکوین(جهانبینی)،اهدافی که برای پاسخگویی و ارضای تمایلات برگزیده میگردد اختیاری بوده و تفاوت مییابند و در نظام ارزشی قرآنی از آنها به حسنات و سیئات تعبیر میشود.الگوها نیز در این نظام به الگوهای حسنه و سیئه تقسیم میگردد.در قرآن پیامبر اعظم أسوهء حسنه برای گروهی خاص معرفی شده است.اشتیاق به الله و جهان آخرت و نیز أنس با پروردگار،از مؤلفههای اساسی ایمان و از جمله خصوصیات و شرایط کسانی است که پیامبر(ص)را الگوی خویش قرار دادهاند.تردیدی نیست که توجه و اهتمام به مؤلفههای ایمان میتوان در تأسی به پیامبر مؤثر و مفید باشد.
ملخص الجهاز:
"قرآن پیامبر(ص)،ابراهیم(ع)و برخی مؤمنین را به عنوان الگو و اسوه معرفی کرده است:«و لقد کان لکم فی رسول الله اسوه حسنه لمن کان یرجو الله و الیوم الآخر و ذکر الله کثیرا»(احزاب12/)
و در برخی دیگر از آیات به مسلمانان دستور به پیروی از پیامبر داده است:«یا ایها الذین آمنوا اطیعوا الله و اطیعوا الرسول»(نساء95/)
،و جملهء لقد کان لکم فی رسول الله اسوهء حسنهء مفهومش این است که برای شما در پیامبر(ص)تأسی
نباشد،قادر به قدم گذاشتن در جای قدمهای پیامبر نیست و در ادامهء این راه نیز اگر پیوسته ذکر خدا نکند
که این آیه با دیگر آیاتی که مردم را دعوت به پیروی از پیامبر میکند و درواقع اطاعت و پیروی را امری واجب برای آنان برمیشمارد اگرچه در نتیجه و هدف یکی است اما در روش و راه وصول به هدف
مفهومش این است که برای شما در پیامبر(ص)تأسی و پیروی خوبی است که اقتداگران به او در مسیر
فراگیرد،بلکه آن سفارشها بیشتر برای این است که انسان با استاد اخلاق معاشرت پیدا کند و رفتار
اتصاف بدان تنها بهرهء کسانی است که حقیقت ایمان را دریافتهاند،پس آنگاه امید به الله و جهان آخرت
(1)-برای اثبات فطرت اگرچه دلایل متعددی وجود دارد اما به همین دلیل نیز میتوان اکتفا کرد که«ما آن را در خود مییابیم»و این
بر این موضوع برای اصلاح و تغییر و یا انجام رفتارهای اجتماعی تأکید شده است.
از دیگر خصوصیات کسانی که پیامبر را الگوی خویش نهادهاند این است که ذکر کثیر خداوند میکنند"