خلاصة:
چالش تعلیم و تربیت در جهان معاصر در تربیت شخصیت متعادل فراگیران, توجه
صاحبنظران را به نوعی از رویکرد تربیتی که بر رشد مجموعهای از شناختها و
احساسات به صورت هماهنگ مبتنی"است. مینماید. این مقاله با هدف
دستیابی به راهکاری اثربخش در نظام آموزشی, بهویژه از منظر پرورش انسانهای
رشدیافته, در سیر اندیشههای علامه جعفری به تامل پرداخته و ضمن تعریف مفاهیم
زیبایی, هنر و تربیت مبتنی بر زیباییشناسی» اندیشههای علامه را در ارتباط با تربیت
زیباییشناختی تبیین نموده است. تحلیل اهداف گوناگون تربیتی, و تامّل در آموزش و
یادگیری زیباییشناختی, دیگر مباحث این نوشتار را تشکیل میدهند. نویسندگان
برآنند با توجه به گسترش دامنه حقیقت در آموزش و مناسبتهای متنوع آن» آنچه
را که علامه از حس زیباییشناختی و بعد عاطفی در شناخت واقعیت و فرایند
یادگیری در نظر داشته با نظام آموزش رسمی مطابقت دهند و با این دیدگاه که هر
تجربه آموزشی را میتوان زیبا و با حداکثر اثربخشی درونی طراحی کرد.
پیشنهادهایی ارائه نمایند.
ملخص الجهاز:
از اینرو، درباره تعلیم و تربیت با احتیاط و دقت فراوان سخن میگفت (حیدری، 1387، ص3) و در حالی که در دیدگاههای تربیتی رایج، تربیت زیباییشناختی معمولا به عنوان عنصر ضروری تربیت ـ که باید با همه تجربیات آموزشی ترکیب شود ـ یا در نظرگرفته نشده بود و یا کمتر مورد توجه قرار گرفته بود، او در رابطه با زیبایی و هنر در اسلام و دیدگاههای آموزشی آن به طرح نظریهها و اصول منسجم پرداخت و در زمانی که درباره ارتباط دوجانبه زیباییشناسی با تعلیم و تربیت و خدمات متقابلی که این دو حوزه میتوانند به یکدیگر ارائه دهند، کمتر تأمل و بحث شده بود، تأکید کرد از یک سو، تعلیم و تربیت میتواند ضوابط یک نمود هنری و طرز برداشت و بهرهبرداری از آن را آموزش دهد و منجر به بسط و اشاعه هنر گردد و از سوی دیگر، هنر متعالی، قادر است انسان را به تسهیل در امر آموزش و به دنبال آن هدف معقول و تکاملی حیات رهنمون سازد.
از اینرو، از نظر وی، متولیان امر آموزش هنرمندند و مهمترین وظیفه تعلیم و تربیت در قبال این نوع زیبایی این است که به مربی این آگاهی را بدهد که اگر به تحیر و تموجی که به وسیله هنر در فراگیر ایجاد میشود بسنده کند، هنر چیزی جز یک وسیله معمولی برای ایجاد یک پدیدهای روانی زودگذر در انسان نیست، بلکه باید در مرحله نخست، متعلمان را آماده بهرهبرداری از هنر متعالی نماید و با معیارهای هنر خوب، که پیشتر مورد بحث قرار گرفت، از منافع هنر خوب و مفید یا به قول علامه، «پیشرو» استفاده کند تا احساس تعلق به نظام آموزشی با ایجاد یک حس درونی زیبا و مملو از خلاقیت ناشی از تجربیات شیرین یادگیری ایجاد گردد و به مرور این زیبایی لذتبخش خود رضایت خاطر عاطفی و فردی بیشتری را فراهم سازد.