خلاصة:
ایران سرزمین تضادهای بزرگ است.سرزمین بیابانها و جنگلها،سرزمین کوهها پربرف و درههای سبز.جغرافیا بهناچار بر فرهنگ مردمانی که در دامان طبیعت زندگی میکنند،تأثیر میگذارد و جای شگفتی نیست که در ایران،به طبیعت و عناصر تشکیلدهنده آن احترام میگذارند.در این سرزمین پررمز وراز،فرهنگهای گوناگونی وجود دارد که هرکدام به نوبه خود،اسطورههای بسیار زیبایی را آفریدهاند. اسطورهها،آیینههایی هستند که تصویرهایی را از ورای هزارهها منعکس میکنند و آنجا که تاریخ و باستانشناسی خاموش میماند،اسطورهها به سخن درمیآیند،و فرهنگ آدمیان را از دوردستها به زمان ما میآورند.اساطیر ایران باستان در این دنیای پررمزوراز که به گونهای نمادین ظاهر میشوند و مفاهیم خود را به روشنی بیان میدارند،راهنمای ما در شناخت فرهنگ غنی و پرارزش این سرزمین هستند.
در شناخت تاریخ اساطیری ایران باستان،عناصر چهارگانه،که عناصر مقدس و قابل احترام هستند، هرکدام سرگذشتی نمادین و رازگونه دارند و هریک به گونهای روشن با آدمی سخن میگویند و منتظرند تا رمزگشایی شوند.
در رمزگشایی بایستی به اصل و ریشه و حادثه اولیهای که بر اثر آن این عنصر مقدس به وجود آمده است، پیببریم،و درنهایت آن نماد،واقعی و معنیدار میشود،پس دیگر ناشناخته و درنیافتنی و نامعلوم و غیرواقعی نیستند،بلکه وجود دارد و از جنس دنیای واقعی آدمیان هستند.
مطالب مجموعه حاضر که به نمادپردازی سومین عنصر آفرینش خاک میپردازد،از منابع معتبر گردآوری شده است که رمزگشایی است بر رازهای نمادهایی که در بستر فرهنگ و آیین تمدن ایران نهفته است، نمادهایی که در بطن عناصر چهارگانه وجود دارند و بهصورت تصاویر نمادین با بیننده ارتباط برقرار میکنند.
ملخص الجهاز:
"زمین و خاک مکانی برای زندگی و انرژی است و
در خاک میکنند(نه به گونهای که جان دهند)این عمل به منزله زایشی نو است و نوعی تدفین رمزی
خاک نمادی از باروری و نگهداری است و برای همین در طول تاریخ،زمین بهصورت الهه مادر و به
میشود،که نگهبانی این روز با سپندارمذ بوده است.
شمسی به نام این ایزد،زامیادروز نامیده میشود که نگهبانی این روز با این ایزد است.
یعقوب(ع)در این روز متولد شده است.
ایزد آبان مینو و ایزد مطهرکننده زمین و پاککننده خاک است و او تخمه آبهااست،آبان در واژهنامه
در گاهشماری ایران باستان روز دهم هرماه آبانروز،و مربوط به این ایزد است.
تصویر(3)نقوش گیاهان در کنار نماد خاک بر روی ظروف سفالین به دستآمده از تلبکون(هزاره چهارم پ-م)2-مثلث
از دیگر نمادهای هندسی در ارتباط با خاک نماد مثلث است که در این نماد در عناصر چهارگانه
سفالینهای دیگر در این ناحیه یافت شده که نقش آن مثلث رأس پایین(نماد خاک)را نشان میدهد که
در کاوشهای تپه سیلک نیز نقش نمادین مثلث که نماد خاک است نیز بر روی ظرفی یافت شده
مار از نمادهای مشترک دو عنصر مقدس آب و خاک است.
چنین نقل شده است که همه ماران آفرینش از مار بزرگ رب النوع اعظم ظلمات یا جهان
و سازگاری اهورامزدا است،و در جهان مادی و خاکی،نگهبانی زمین به وی سپرده شده است.
برابر با روش و قاعده کلی،روز پنجم اسفند به مناسبت تقارن نام روز و ماه جشن بوده است.
که در بستر طبیعت جاوید و زنده هستند و برای آدمی از ابتدا تاکنون مقدس و قابلاحتروام بوده است."