ملخص الجهاز:
"لطفا این بیت را یک بار دیگر با توجه و تأکید روی واژههای یاد،یار،دیار،زار با صدای بلند بخوانید و ببینید این بهرهگیری هنرمندانه از آواهای زبانی،در القای پیام موردنظر شاعر و متباد ساختن آن به ذهن شنونده،تا چه اندازه موفق عمل کرده است: (به تصویر صفحه مراجعه شود) به یاد یار و دیار آنچنان بگریم زار که از جهان ره و رسم سفر براندازم نکتهای که حایز اهمیت فراوان است،هدفمند و متعمدانه بودن استفاده از این الگو در متون ادبی است.
آنچه در این نوشتار مختصر،مطمح نظر این قلم است، برشمردن مواردی چند از استفاده از این الگوها و کارکرد آن در تأثیر ادراکی مستنبط از خواندن/شنیدن متنی که دربردارنده چنین الگوهایی است،همراه با ذکر شواهد قرآنی چندی از بهرهگیری از چنین آفرینشهای هنری و زیبایی در کلام وحی است تا نشان داده شود که تمامی این الگوها در حد اعلی و تام و تمام در کلام وحی موجود است4و همین امر،گذشته از منشأ الهی داشتن این کلام،اثرگذاری آن روی مخاطب را صد چندان میکند؛چیزی که قابل انعکاس در زبان دیگری به صورت ترجمه،نیست و-همانگونه که پیشتر در به اصطلاح ترجمهء بیتی از منوچهری دامغانی گفتیم- این جنبه اثرگذار پیام،هنگام ترجمه همانند دود از چنگ مترجم میگریزد و از میزان اثرگذاری آن بسیار کم میشود.
به عنوان حسن ختام این بخش،قوافی آیات زیر از سورهء قیامه را در نظر بگرید و به کاربرد بسیار اثرگذار و قوی این الگو با توجه به نقشهای 11 گانهای که برای قافیه برشمردیم،توجه کنید: فاذا برق البصر و خسف القمر و جمع الشمس و القمر یقول الأنسان یومئذ این المفر کلا لا وزر الی ربک یومئذ المستقر ینبوا الانسان یومئذ بما قدم و اخر وزن: چهارمین و آخرین الگوی آوایی مورد استفاده در متون ادبی و کلام وحی،وزن (Rhytme) خاص ابیات و آیات است."