ملخص الجهاز:
"کتاب فراز و فرود فرقه دموکرات آذربایجان به روایت اسناد محرمانه آرشیوهای اتحاد جماهیر شوروی خلاصهای از دو کتاب آذربایجان جنوبی کشمکش میان تهران،باکو و مسکو 45-1931 و آغاز جنگ سرد در آذربایجان جنوبی 46-1945 از دکترجمیل حسنلی است که در فاصله سالهای 1998-1999 در باکو چاپ شدهاند.
محور اصلی بحث به چگونگی فراز و فرود فرقه دموکرات آذربایجان اختصاص دارد؛ این که چگونه پس از تلاش ناموفق دولت شوروی برای کسب امتیاز نفت شمال،مقامات مسکو با استفاده از شبکه امنیتی و اطلاعاتی کتاب حاضر گزارش مرحله به مرحله و مستند از سر گذشت آذربایجان از روز هجوم واحدهای نظامی ارتش سرخ به آذریایجان در شهریور 1320 تا اندک زمانی بعد از خروج واحدهای مزبور از خاک ایران در بهار 1325 است گستردهای که در این سالها در آذربایجان برپا گرده بودند،موجبات تشکیل فرقه دموکرات آذربایجان را فراهم آوردند."