خلاصة:
در این جستار رمانهای سیمین دانشور، بهویژه سووشون که پرفروشترین رمان فارسی
است، تجزیه و تحلیل شده است. زاویه ورود مقاله حاضر، تحلیل این اثر از نظر مکتبهای
ادبی است. اما از آنجا که آثار ادبی فارسی چندان با مبانی و ویژگیهای مکاتب ادبی
غربی انطباق ندارند، کوشش شده است نوآوریها و وجوه ممیزه آثار دانشور بازشناسی
شود. همچنین، از زاویه نگاه گفتمانهای اجتماعی نیز درونمایههای آثار وی تحلیل
شده و دیدگاههای نویسنده در مصاحبهها و گفتگوهای سالهای اخیر مورد توجه قرار
گرفته است. به نظر میرسد راز اقبال عمومی خوانندگان نسبت به آثار دانشور در این
است که او با اتکا بر توانایی ممتاز ادبی، دانش زیباییشناسی، فراست در اندیشهورزی
و صداقت در آفرینش ادبی، آثاری ممتاز آفریده و ضمن بهرهگیری از میراثهای
اسطورهای و گنجینههای عناصر فرهنگی اسلامی ـ ایرانی، از قدرت بازآفرینی هنری و
ادبی خوبی نیز برخوردار بوده است. ظریفتر آنکه او در کنار درگیری با چالشهای
اجتماعی و سیاسی، در بیان حقایق مربوط به مصالح ملی و انسانی، برنامههای استعماری
و اشغالگری پنهان و آشکار به نحوی جامع، ابتکاری و نوآورانه گفتمانهای روزگار،
صداقت تمام داشته و توانسته است ادبیات داستانی معاصر را با جنبههای بومی آشتی
دهد. در حالی که تا زمان او این گفتمانها عمدتا تقلیدی از مسلکهای وارداتی مادی
و مارکسیستی بود و یا از ناحیه ادبیات پوچگرای ناشی از سرگردانی مدرنیسم، به ادبیات
معاصر داستانی فارسی راه پیدا کرده بود. بنابراین، راه نوینی که دانشور گشوده است،
مبتنی بر گفتمان مقاومت با تکیه بر مبانی و میراثهای اسطورهای ایرانی و اسلامی
است.
This essay tries to analyze the novels written by Simin Daneshvar، specially Sovashons which is the bestseller. The essay starts with analyzing this work from literary viewpoints. As the Persian literature works are not so much adopted with the West ones، the attempt has been made to recognize the initiatives and Daneshvars’ works prominent features. The themes of her works have been also analyzed from social discourse viewpoints and further her viewpoints in the recent year’s interviews and meetings are considered. It seems that the secret of readers’ intention to read Daneshvar’s works lies in the fact that she has created the prominent works by reliance on her special literary ability، aesthetics knowledge، initiative and honesty in literature creations، and also enjoys the ability for artistic and literature recreation while taking advantage of mythic heritance and Islamic valuable cultural resources. The more exact point is that she could express the realities of the national and human facts، colonialism; clear and hidden occupations comprehensively through her initiative approach and make the contemporary literature localized. It was the case while these discourses were the imitation of the material export and Marxist modes or that of nothingness due to modernism wondering and found the way into the Persian contemporary fiction. So، the modern way opened by Daneshvar، is primarily upon the principles and Iranian and Islamic Mythical heritance.
ملخص الجهاز:
برای یافتن پاسخ پرسشهای چهار و پنج، ممکن است مطالعه جامعتر آثار داستانی معاصر، به نظر سومی نیز منتج شود و محقق را به واقعیتی جدید رهنمون گردد؛ یعنی آثاری مشهورتر و تراز اول بتوان یافت که در عین تعامل با مکاتب ادبی جهان،ظرف ظهور شگردهایی ویژه و تواناییهایی متمایز و با قدرت بازآفرینی چشمگیر، واقع شده باشد که افزون بر سبکی متمایز و تنوع آثار، از نعمت اقبال عمومی خوانندگان و افزونی چشمگیر شمارگان نیز برخوردار باشند و در آثارشان روح ادبیات ایرانی و سبک و سجیة زبان فارسی، شگردها و شیوههای ادبی اروپایی را هضم کرده باشد و این گونه آثار در عین حال که در فن رمان نوشته شدهاند، صنعت ادبی ایرانی به شمار آیند و در شالوده و طرح و پیرنگ و شخصیتپردازی عناصری از اسطورههای ایرانی، درونمایههای مشخص عرفانی و بنمایههای فرهنگ اسلامیـایرانی و دغدغههای انسانی و بیقراریها و درونمایههای مقاومتبرانگیز آرمانی آن چنان به هم تنیده باشند که در عین رئالیستی بودن سمبولیستی هم باشند.