خلاصة:
نقشه لندفرم به طور اعم نمایانگر اشکال سطح زمین و ماهیت فرایندهایی است که در یک
ناحیه عمل کرده و یا در حال حاضر عمل میکنند. چنین نقشههایی به طور بالقوه دارای
ارزش اطلاعاتی بسیار زیادی برای برنامهریزی محیطی، مهندسی عمران، کشاورزی، حفاظت
منابع طبیعی، پیشبینی و پیشگیری از بلایای طبیعی احتمالی هستند.
در مناطق صعبالعبور یا کویری که وسعت زیادی دارند و مطالعه آنها بهصورت
چشماندازهای یکپارچه مورد نظر است، بررسیهای مورفولوژیکی این مناطق در مدت زمان
کوتاه حایز اهمیت میباشد، در این صورت استفاده از دادههای ماهوارهای و دورسنجی
در این مناطق توصیه میشود.
منطقه مطالعه شده، یعنی استان سمنان نیز از چنین ویژگیهای محیطی برخوردار است و
دارای مساحتی بالغ بر 96816 کیلومتر مربع میباشد. در این مطالعه، کوشش شده تا با
تلفیقکردن دادههای ماهوارهای[1] با توان طیفی بالا[2] نظیر تصاویر لندست ETM، با
دادههای دارای قدرت تفکیک مکانی بالا[3] نظیر IRS-PAN دادههایی بهدست آید که
ویژگی چند طیفی بودن و توان تفکیک مکانی بالا را توأم داشته باشد. این دادهها در
محیط نرمفزار پردازش تصویر 3.6ER Mapper تحلیل و بارزسازی [4] شدهاند؛ سپس با
توجه به معیارها، اصول و فرایندهای ژئومورفولوژیکی، سیمای مورفولوژیکی منطقه مورد
تفسیر قرار گرفته است. بر این اساس 27 کلاس لندفرم قابل تشخیص و تفکیک در منطقه
سمنان، با توجه به ویژگیهای متنوع و پیچیده زمینشناسی و اقلیمی استان، در محیط
نرمفزار a2.3Arcviewمحیط
نرمفزار a2.3Arcview شناسایی شد. همچنین در شناسایی و استخراج لندفرمها از مدل
رقومی ارتفاع[1] منطقه، نقشههای حاصل از آن، نقشههای زمینشناسی و توپوگرافی در
روند این مطالعه، استفاده بهینه به عمل آمد.
براساس این مطالعه، موفقترین رویکرد برای تهیه نقشه لندفرم، توام کردن بررسیهای
میدانی با مطالعاتی دورسنجی است. نقشه لندفرم بهدست آمده مبنایی را برای ارزیابی
منطقه از نظر ساختاری و ویژگیهای ژئومورفولوژیکی فراهم میآورد که در زمینه بسیاری
از مسائل مدیریت و برنامهیزی محیطی سودمند بوده است و میتواند بهعنوان الگویی
برای مناطق مشابه به کار رود.
ملخص الجهاز:
"بررسی و تهیه نقشه لندفرم پهنه استان سمنان با استفاده از تصاویر ماهوارهای و روشهای پردازش تصویر چشماندازی دیگر به توانمندی، کارایی دانش، فناوری سنجش از دور و سیستمهای اطلاعات جغرافیایی در مطالعات ژئومورفولوژیک و همچنین برنامهریزی محیطی میباشد بنابراین امید است که این روش شیوهای سودمند و عملی در این مطالعات باشد.
سؤالات اساسی که این مطالعه به دنبال پاسخگویی به آنها است عبارتند از: 1ـ کارایی دادههای سنجش از دور در تهیه نقشه لندفرم و در مقیاسهای مختلف تا چه حد است؟ 2ـ چه نوع دادههای ماهوارهای برای مطالعه انواع لندفرمها مناسب میباشد؟ 3ـ نقشه لندفرم و مطالعات ژئومورفولوژیکی چگونه باید تهیه شوند تا مدیران را در امر برنامهریزی محیطی یاری دهد؟ 2ـ سیمای عمومی منطقه مطالعه شده استان سمنان با وسعتی در حدود 91538 کیلومتر مربع، در مختصات جغرافیایی¢17 :°34 تا ¢30 :°37 عرض شمالی و ¢58:°51 تا ¢58:°57 طول شرقی قرار گرفته است (شکل 1).
overlay شکل 3 مقایسه تصویرهای رنگی و تلفیق آنها با یکدیگر الف ـ تصویر باند IRS-PAN؛ ب ـ ترکیب باندهای 531 ETM؛ ج ـ مقایسه تصاویر رنگی ETM و تصویر IRS-PAN با تلفیق تصاویر باندPAN با باندهای 531 ETM الف ب شکل 5 برخی سیماهای ژئومورفولوژی نظیر مخروط افکنهها، تپه ماسهها، پلایاها روی نقشههای توپوگرافی الف ـ مخروط افکنه گرمسار ب ـ تپه ماسهای در جنوب شرقی گرمسار 5 ـ تعاریف و معیارهای ردهبندی لندفرمها استقرار پهنه وسیع استان سمنان در قلمرو اقلیمهای گرم و خشک کویری، بیابانی و نیمهبیابانی و همچنین اقلیمهای کوهستانی و کوهپایهای در ایران ایجاب میکند تا تکنیک و معیار ردهبندی برای تهیه نقشه لندفرم در این منطقه متفاوت با مناطق دیگر باشد."