خلاصة:
آموزش نوعی سرمایه گذاری برای فعالیت اجتماعی و اشتغال نیروی کار محسوب می شود. در نظام آموزشی ایران تامین و پرورش نیروی انسانی مورد نیاز جامعه (اعم از زن و مرد) با هدایت دانش آموزان به رشته های مهارتی و نظری در دوره متوسطه صورت می پذیرد. هدف این پژوهش؛ تحلیل ترکیب جنسیتی دانشآموزان مدارس متوسطه در شاخه های نظری و مهارتی و نقش آن در پذیرش دانشجویان دختر و پسر در دانشگاه ها است. این پژوهش با تکیه بر نظریه های مدیریت منابع انسانی و با استفاده از روش تحقیق توصیفی، از طریق مراجعه به اسناد و اطلاعات موجود در سال نامه های آماری وزارت آموزش وپرورش در یک دوره ده ساله (برنامه های دوم و سوم توسعه، 1384-1375) انجام شده است. نتایج نشان داد، در تمام سال های تحصیلی مورد مطالعه، نسبت دانش آموزان پسر در سال اول متوسطه بیش از دانش آموزان دختر بوده، اما در طی این دوره ده ساله نرخ ثبت نام دختران در دوره پیش دانشگاهی همواره بیشتر از پسران بوده است. هم چنین علیرغم افزایش حضور دختران در رشته های مهارتی در طی این دوره، پسران از فرصت ها و امکانات بیشتری برای ادامه تحصیل در رشته های مهارتی برخودار بوده اند. تنوع بیشتر رشته های مهارتی و وجود مدارس فنی بیشتر در سطح کشور برای پسران، از جمله این فرصت ها بوده است. دست رسی و حضور بیشتر پسران در رشته های مهارتی در مقابل دست رسی کمتر دختران به شاخه های مهارتی و حضور بیشتر آنان در رشته های نظری، زمینه ساز ایجاد فاصله های جنسیتی در دوره های پیش دانشگاهی و پذیرش بیشتر دختران در دانشگاه ها شده است.
ملخص الجهاز:
اما تحلیل اولیه ی آمارهای دفتر طرح و برنامه ی معاونت برنامه ریزی و منابع انسانی وزارت آموزش و پرورش در طی یک دوره ی ده ساله (١٣٨٤- ١٣٧٥) نشان می دهد که در توزیع فراوانی دانش آموزان دختر و پسر در شاخه های تحصیلی نظـری و مهـارتی اخـتلاف چشـم گیـری وجـود داشـته و همـواره نسـبت دانش آموزان دختر در رشته های نظری و دانش آموزان پسر در شاخه های مهارتی بیشتر بوده است که ایـن امر می تواند زمینه ساز تفاوت در اندوخته ی سرمایه ی انسانی دانش آموزان دختـر و پسـر، قبـل از ورود بـه آموزش عالی یا بازار کار و در نتیجه ، تجزیه ی جنسیتی آموزش و مشاغل در جامعه شود.
به این ترتیب ، داده ها نشان می دهد که دست رسی کمتر دختران به شاخه هـای مهـارتی و تنـوع بیشـتردر رشته های این شاخه ها برای پسران ، به مرور زمینه ساز حضور بیشتر دختران درشاخه ی نظـری شـده اسـت ؛ تـا جایی که نسبت دانش آموزان دختر به پسر در پایه ی دوم نظری از ٤٩/٧٨ درصد در سال تحصـیلی ٧٦- ١٣٧٥ ١٨.
بنابراین ملاحظه می شود که دست رسی کمتـر دختـران بـه شـاخه هـای مهـارتی (فنـی وحرفـه ای و کاردانش ) در طی سال های مختلف برنامه های دوم و سوم توسعه ، به تدریج موجب حضور بیشتر آن هـا در رشته های نظری و در نتیجه ، ادامه ی تحصیل آن ها در دوره ی پیش دانشگاهی شده است .