خلاصة:
مهاجرت به شهر قم منجر به افزایش جمعیت شهری و ایجاد برخی مشکلات اجتماعی و فرهنگی شده است.افزایش حاشیه‌نشینی،معضلات فرهنگی و کاهش ضریب امنیتی از یک‌سو و نگرانی متولیان و مسئولین فرهنگی استان نسبت به حفظ هویت مذهبی قم از سوی دیگر باعث شده است تا تدابیری برای کنترل مهاجرت اندیشیده شود. اعتقادات مذهبی،هویت دینی،نگرش نسبت به روابط دختر و پسر،رعایت قانون و مقررات و گرایش نسبت به رفتارهای ناهنجار و کجروی در دو دسته بومی و مهاجر در سال 1386 مورد بررسی قرار گرفت و نتایج معناداری در مورد برخی متغیرها به دست آمد.در بعضی مولفه‌ها،مهاجرین نمرات بالاتری نسبت به بومیان به دست آورده یا با آنان برابری می‌کنند. نسل اول بومی و مهاجر پای‌بندی بیشتری از خود نسبت به گرایش‌های رفتاری و هویت فرهنگی،مذهبی و...نشان داد.نسل دوم در هر دو دسته بومی و مهاجر نمرات کمتری به دست آوردند.
ملخص الجهاز:
"گزاره‌های پژوهش:(اهداف،سوالات،فرضیات) هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی رابطه مهاجرت با معضلات فرهنگی اجتماعی قم است و در این راستا به مقایسه بومیان و مهاجرین در پای‌بندی به فرهنگ بومی، احساس تعلق به قم،نگرش نسبت به مذهبی بودن قم،گرایش‌های رفتاری چون(پوشش و آرایش،استفاده از محصولات فرهنگی و روابط دختر و پسر)پرداخته می‌شود.
پس تفاوت از نظر آماری معنادار است یعنی با 99 درصد اطمینان می‌توان گفت مهاجرین نگرش بیشتری نسبت به مذهبی بودن شهر قم دارند.
در ارتباط با گرایش‌های رفتاری چون پوشش و آرایش:میانگین دو گروه 22 است که تفاوت اندکی را نشان می‌دهد ولی فرض صفر رد نمی‌شود و فرضیه تحقیق مبنی بر وجود تفاوت بین بومیان و مهاجرین رد می‌شود.
در ارتباط با مقایسه نسل اول و دوم بومیان و مهاجرین داده‌ها نشان می‌دهد که در 5 مقیاس پای‌بندی به فرهنگ سنتی،محصولات فرهنگی،هویت اجتماعی و فرهنگی،هویت مذهبی و انسجام هویت از نظر آماری تفاوت معنادار تلقی می شود.
نمرات بالاتر نسل اولی‌های مهاجرین می‌تواند ناشی از دو عامل باشد:سن و ویژگی های جمعیت شناختی که با افزایش سن،نگرش‌ها مثبت می‌شود و مهاجرین معمولا یا دارای پدران روحانی هستند و یا به منظور تحصیل در حوزه علمیه آمده‌اند و یا به دلیل مذهبی بودن قم به این شهر مهاجرت کرده‌اند که چنین مسأله‌ای می‌تواند مقایسه‌ها را به نفع مهاجرین رقم بزند.
در ارتباط با مردان بومی و مهاجر نتایج نشان می‌دهد که در چهار مقیاس«نگرش نسبت به مذهبی بودن قم»و«هویت اجتماعی و فرهنگی»و«هویت مذهبی»و«نگرش ضداجتماعی»ببا 59 درصد اطمینان می‌توان گفت که بین میانگین مردان بومی و مهاجر در این مقیاس‌ها تفاوت معنادار وجود دارد."
(
, 
, 
)
