خلاصة:
آیین زردشت،در طول تاریخ با فرازونشیبهای فراوانی روبهرو شده و در این مسیر، ترجبیات گوناگونی را از سر گذرانده است.این آیین،ابهامات فراوانی را با خود به همراه دارد؛از زمان و مکان تولد زردشت؛به عنوان بنیانگذار این دین گرفته،تا توحیدی یا شرکآمیز بودن آن.در این نوشتار،تلاش بر این است تا به گوشهای از این ابهامات پاسخ داده شود.این مقاله به بررسی جایگاه آیین زردشت و توحیدی یا ثنوی بودن آن میپردازد.حاصل این مقاله این است که این آیین،نخست توحیدی بوده است؛اما به مرور به سمتوسوی ثنویت سوق یافته است.ولی اکنون نیز رگههای توحیدی را در آن میتوان یافت.البته لازم به یادآوری است که بحث از حقیقت غایی در این دین،موضوع محوری این مقاله است.
Having faced numerous vicissitudes، Zoroastrianism has had a variety of experiences throughout the history. This religion is full of ambiguities، ranging from the birth date and birth place of Zoroaster -as the founder of this religion -to its being monotheistic or polytheistic. The present article is an attempt to remove a part of these ambiguities. It deals with the position of this religion and studying it as a monotheistic or a dualistic one. The outcome of the article is that Zoroastrianism has originally been a monotheistic religion having gradually turned towards dualistic leanings. At the time being، the traces of monotheism may be found in it. However، the central topic of the article is the final truth or the final objective of this religion.
ملخص الجهاز:
"44 به اعتقاد زنر،قویترین عبارت گاتهها،که این ثنویت را به معرض گذاشته است،بندهای سوم و چهارم از هات سی یسنه است؛آنجا که میگوید: اکنون آن دو مینویی[که]در آغاز[بودند]،خویشتن را رو در رؤیاوار همزاد نشان دادند، آندو[هستند]،بهتر و بد(یا خوب و بد)به منش(اندیشه)،به گفتار کنش(کردار)و از میان ایندو(مینو)،دانایان درست انتخاب کردهاند و نه نادانان و هنگامی که ایندو مینو بههم رسیدند،در آغاز نهادند هستی و نیستی را و هنگامی که پایاهن همه چیز است،بدترین زندگی از آن دروندان بشود،اما برای اشو،بهترین جایگاه[هست،بهوجود میآید].
در جمعبندی این بخش و نگاه ثنوی به آیین زردشتی باید گفت: دوگانهانگاری،آموزهء کلیدی و محوری دین زردشت است؛چراکه تبیینکنندهء مبدأ،منشأ، مقصد،ماهیت و آفرینش و کیهان در این دین است:زردشت در آموزههای خود اعلام میدارد که جهان هستی دو مبدأ جداگانه دارد:بدیهاو رنجها رهآورد انگر مینو(اهریمن) و نیکیها و سودمندیها آفریدهء اهوره مزدا هستند.
06 اگر این دیدگاه،دیدگاهی صحیح و درست است،پس با هات سیام از یسنا که در آن اهورامزدا را همزاد با انگرمینو و اهریمن قرار داده است چه باید کرد؟ اکنون آن دو مینویی[که]در آغاز[بودند]،خویشتن را رو در رؤیاوار همزاد نشان دادند، آندو[هستند]،بهتر و بد(یا خوب و بد)به منش(اندیشه)،به گفتار و کنش(-کردار)و از میان ایندو[مینو]،دانایان درست انتخاب کردهاند و نه نادانان و هنگامی که این دو مینو به هم رسیدند،در آغاز نهادند هستی و ینستی را و هنگامی که پایان همه چیز است، بدترین زندگی از آن دروندان بشود،اما برای اشو،بهترین جایگاه[هست،به وجود میآید].
»26 با این تحلیل،اصل آیین زردشتی که توسط زردشت به وجود آمده است،آیینی یکتاپرست است که دو نیروی پایینتر،مظهر ارادهء او در خیر و شر هستند؛اما همین آیین، بر اثر حوادث دوران،نگرشی ثنوی به خود گرفت و اهورامزدا را در برابر اهریمن قرار داد."