خلاصة:
جایگاه توسعه در اندیشه امام خمینی قدس‌سره فراتر از تعاریف نظری توسعه است که غالبا معطوف به مفاهیم اقتصادی و گاه سیاسی‌اند. در اندیشه امام راحل، توسعه در ابعاد مختلف خود، باید اهدافی بلند و متعالی را برآورد که از درون اندیشه دینی ناشی می‌شوند. نگرش امام به توسعه، متأثر از دیدگاه مذهبی ایشان و نشأت یافته از جهان‌بینی دینی است. در باور ایشان، با آنکه توسعه متوازن در همه ابعاد جامعه پذیرفته شده، اما این فرایند باید در مجموع به استحکام پایه‌های دین و تقویت مبانی اسلام و در یک کلام سیر الی‌الله بینجامد. هدف این مقاله بررسی توسعه، ارکان و ابعاد آن از دیدگاه امام خمینی قدس‌سره است که به شیوه مطالعه اسنادی صورت گرفته و ابعاد آن در قالب توسعه سیاسی، توسعه فرهنگی و توسعه اقتصادی با بهره‌گیری از سخنان ایشان تبیین شده است.
ملخص الجهاز:
"144 در نسخه الهی امام قدس‌سره تحقق کامل توسعه، نه تنها برای یک کشور بلکه در صورت وحدت و یگانگی برای کل عالم اسلام قابلیت اجرا دارد: درست در این صورت است که همه ملت‌های اسلامی با یکدیگر دست برادری داده، و به زندگی شرافتمندانه‌ای که لذتش صدبار از این زندگانی پرتشویش و متزلزل بالاتر و بالاتر است، به سوی تعالی و ترقی در دین و دنیا، پیشرفت می‌نمایند.
حضرت امام بر پایه تعالیم قرآنی، ضمن آنکه هدف از توسعه و غایت توسعه فرهنگی را، تهذیب و تزکیه انسان شناخته‌اند و در برهه‌های مختلف به نقش تعلیم و تربیت و برنامه‌ریزی برای نیروی انسانی و تربیت و پرورش و هدایت استعدادها واندیشه‌ها اشاره کرده‌اند، بر کار و تولید، نظم و انضباط، پشتکار و تحقیق جهاد و اجتهاد و ارتباط مدرسه و دانشگاه با محیط کار، صنعت، کارخانه و مزرعه، نیز به عنوان یک سیاست و راهبرد فرهنگی تأکید نموده‌اند: نقیصه‌ها را باید همه با هم رفع بکنیم که در رأس آنها فرهنگ است.
حضرت امام معتقد است توسعه باید در مجموع به استحکام پایه‌های دین، تقویت مبانی اسلام، استقرار حکومت اسلامی، تربیت و هدایت و رشد معنوی انسان، حاکمیت قانون، استقلال و خودکفایی و سربلندی کشور، قطع وابستگی و رهایی از سلطه استعمارگران، ارزش و عزت و کرامت مردم، علم و خلاقیت و فناوری، مشارکت مردمی و ارتباط هرچه بیشتر دولت و ملت، کار و تولید، عدالت اجتماعی، فقرزدایی و رفاه عمومی بینجامد، که اینها در هدف غایی خود، تحقق الگوی اسلامی ـ ایرانی پیشرفت را به دنبال دارد."
(
, 
, 
)
