نگاهی به تفسیر منهج الصادقین مقالة

تفسیر منهج الصادقین از مشهورترین تفسیرهای فارسی است که ملافتح اله کاشانی دانشمند شیعه قرن دهم (م 988) آن را نوشته است. نگارنده در این گفتار، به شرح حال مختصر کاشانی، استاد مشهور او علی بن حسن زواره ای و آثارش، تالیفات کاشانی و ویژگی های تفسیر منهج الصادقین پرداخته است

"(نیز بنگرید: :13 ج 10، ص 199) این بیت که منتسب به مرحوم محتشم کاشانی است، در ماده وفات ملافتح الله بر سنگ قبر آن بزرگوار نگاشته شده است : مفتی دین مبین کاشف قرآن مبین واقف سر قدر عالم اسرار قضا هادی وادی تفسیر که در حل کلام خاطرش بود در اسرار یقین پرده گشا فقها را چو ملاذی به جز آن قدوه نبود بهر تاریخ نوشتند ملاذ الفقهاء (:20 ج 1، ص 45، مقدمه شعرانی) آشنایی با کتاب منهج الصادقین مهم‌ترین کتاب ملافتح الله و ماندگارترین اثر او، تفسیر جامع «منهج الصادقین فی الزام المخالفین» است. مرحوم ملا فتح الله در مقدمه خود متذکر می‌شود که به واسطه عدم توانایی بهره‌برداری عموم مردم از تفاسیر عربی و مغلق بودن تفاسیر فارسی، به همراه تفاصیل موجود در این تفاسیر یا ایجاز فراوان یا کثرت استفاده از الفاظ فارسی قدیم، به اندیشه تدوین کتاب دست یافته است. تعجب است از مرحوم مولف که این کتاب را به عنوان تفسیر قرآن کریم تألیف و آن را منهج الصادقین فی الزام المخالفین نامیده، مع‌الوصف، در مواضع عدیده کثیری از اراجیف و اکاذیب و خرافات و اوهام جمعی از صوفیه را نقل نموده که هم از نظر اکابر علمای شیعه مانند شیخ مفید و شیخ صدوق و شیخ طوسی و شیخ بهایی و امثالهم بلکه جمعی از علمای عامه نیز چون ابن‌جوزی در تلبیس ابلیس و ابن‌الندیم در فهرست، محکوم به کفر و الحاد و حلول و اتحادند و هم از معاندین ائمه طاهرین : به شمار آمده‌اند."