خلاصة:
(ibدرهها بهعنوان یکی از عناصر ساختاری سرزمین(کریدروهای اکولوژیک و یا لکههای زیستگاه)در ارائه ارزشها و خدمات زیست محیطی به بسترهای همجوار خود و به شهر نقش مؤثری دارند.تهران دارای موقعیت جغرافیایی و اکولوژیک خاصی است که ناشی از همجواری دامنههای البرز و حضور درههای کوهستانی میباشد.درهها که از دامنه کوه سرچشمه میگیرند.علاوهبر تصفیه هوا،تأمین آب،مقر بهرهبرداری،جهت استقرار فعالیتهای شهری و همچنین منظر نمادین شهر تهران به حساب میآیند. با قبول اینکه سرزمین از واحدهای مختلفی به ترتیب از اکوتوپها و فیزیوتوپها تشکیل شده است که هر واحد در واقع دارای شرایط زیستمحیطی خاص خود بوده و دانهبندی ساختار سرزمین را تشکیل میدهد،هرگونه تغییر در کاربری سرزمین موجب تغییر این واحدها و ارتباط میان آنان و در نهایت تغییر ساختار سرزمین میگردد.بنابراین برای جلوگیری از تخریب این واحدهای با ارزش و کارکردی درهها و بهرهوری مناسب از کلیه ویژگیهای آنان،ضرورت بررسی مشکلات زیستمحیطی این ساختار طبیعی آشکار میگردد.در این پژوهش دره فرحزاد بهعنوان یک نمونه مورد مطالعه قرار گرفته است و طی مطالعات میدانی و بررسی اسناد و مدارک موجود،علل تخریب این بستر در زمان،و پتانسیلهای بالقوه آن در کل مسیل شناسایی و جهت استفاده بهینه از این بسترهای طبیعی درون شهری پیشنهادهایی در دو مقیاس کلان(کل مسیل)و خرد ارائه گردیده است. در پیشنهادهای ارائه شده،کاربریهایی مناسب جهت ایجاد توازن بین فضای شهر و طبیعت و ارتباط انسان و طبیعت مدنظر بوده است که ضمن استفاده شهروندان از اینگونه فضاها،هدف اصلی پژوهش را که حفاظت از فضاهای طبیعی درون شهری است را تحقق بخشد و بتواند بهرهوری از ارزشها و خدمات زیستمحیطی ساختارهای اکولوژیکی چون درهها را در حدی بهینه میسر نماید.ib)
ملخص الجهاز:
"از آنجا که این واحدها نیز به نوبه خود در ساختار سرزمین به یکدیگر مرتبط و وابسته هستند،هرگونه تغییر در ناحیه بالادست دره به میان دست و پایین دست قابل انتقال میباشد( forman,1995 ) بنابراین استدلال تغییرات ناشی از توسعه شهری،از محدوده کوهستانی تا محدوده شهری قابل مشاهده و بررسی بوده که نشانگر افزایش تدریجی دگرگونی بستر طبیعی دره از کوهستان(به تصویر صفحه مراجعه شود) نقشه شماره(1):منطقهبندی دره فرحزاد براساس ویژگیهای طبیعی،مصنوع و دید و منظر به اطراف شهر میباشد.
باتوجه به تقسیمبندی ساختاری سرزمین و همچنین میزان اختلالات وارد شده بدان،کل دره به 6 منطقه قابل تفکیک میباشد:(نقشه شماره 1) 1-امامزاده داوود تا روستای فرحزاد 2-روستای فرحزاد تا بزرگراه نیایش 3-بزرگراه نیایش تا بزرگراه همت 4-بزرگراه همت تا بزرگراه رسالت 5-بزرگراه رسالت تا بزرگراه مرزداران 6-بزرگراه مرزداران تا میدان صادقیه همانطور که قبلا اشاره شد برای استفاده بهینه از ارزشها و خدمات ارائه شده توسط فضاهای طبیعی به درون شهر لازم است همسازی بین محیط مصنوع و طبیعی صورت پذیرد.
مسیلها و درههای متعدد کوههای البرز در تهران از جمله فضاهای طبیعی درون شهر هستند که از گذشته دور محل گذران اوقات فراغت مردم به شمار میآمدند،ولی در سالهای اخیر قسمت اعظم این دره در محاصره ساخت و سازهای شهری قرار گرفتهاند و مزیتهای عینی آنان مورد توجه قرار نگرفتهاند احداث ساختمانها،پلها و کانالهای هدایت آب ماهیت طبیعی درهها را به کلی دستخوش تغییر و دگرگونی ساخته و در نهایت آنها را به صورت فضاهای متروک و غیرقابل استفاده درآورده است که به جای ارائه خدمات به نارسائیهائی در اداره امور توسعه شهری تبدیل شدهاند."