خلاصة:
باتوجه به رشد روزافزون جمعیت کشور در دهههای اخیر و وابسته بودن اقتصاد کشور به تولیدات نفتی و عدم وجود نظام مدیریت منطقی و افزایش مصرف سوختهای فسیلی،محیط زیست و آبهای زیرزمینی درقطبهای صنعتی بهطور جدی مورد تهدید قرار گرفته است.مجموعه تاسیسات پالیشی و پتروشیمی،انبارهای نفت و فرآوردههای نفتی،در اثر تخلیه پسابها و نشت مواد آلاینده،منابع آب،خاک و هوای دشت شازند را مورد تهدید قرار میدهند.براین اساس در فاصله زمانی بهار 1378 لغایت زمستان 1378،نسبت به نمونهبرداری فصلی پنج ایستگاه از آبهای زیرزمینی در محدوده پالایشگاه اراک اقدام شد و نمونهها در شرایط استاندارد به آزمایشگاه انتقال یافته و ترکیبات نفتی و روغنی،ترکیبات فنلی،ترکیبات هیدرو کربنی چند حلقهای آروماتیک، toc ù cod آنها مورد ارزیابی و بررسی قرار گرفت.
میانگین غلظت ترکیبات نفتی و روغنی، toc ù cod به ترتیب برابر 81%،13/7 و 9/1 میلیگرم در لیتر بوده و همچنین میانگین غلظت ترکیبات فنلی و ترکیبات هیدرو کربنی چند حلقهای نیز 76% و 2/12 میکروگرم در لیتر است.
در مقایسه با مقادیر مجاز،ترکیبات فنلی و ترکیبات هیدرو کربنی چند حلقهای آروماتیک در آب شرب که به ترتیب 5/0 و 2/0 میکروگرم در لیتر میباشد،بیشتر بوده و ترکیبات یاد شده از مقادیر مجاز ترکیبات نفتی و روغنی،برای مصارف کشاورزی و آبیاری که به ترتیب 10/1 و 200 میلی گرم در لیتر است،کمتر میباشد.
ملخص الجهاز:
"هدف بررسی میزان و نوع آلودگی در منطقه نفتی-صنعتی پالایشگاه اراک،اظهار نظر در مورد میزان و شدت آلودگی منابع آب منطقه،در اختیار داشتن اطلاعات زمینه راجع به منابع آب و تأثیر فعالیتهای صنعتی و آلودگی آن،برنامهریزی راجع به (تصویرتصویر)نقشه شماره(1):نقشه حوزه آبریز دریاچه حوض سلطان (تصویرتصویر)نقشه شماره(2):نقشه حوزه آبریز شازند اراک و موقعیت تأسیسات نفتی و جهت جریان آبهای زیر زمینی استفاده بهینه درمصرف آب و برنامهریزی حساب شده درباره تصفیه آبهای آلوده،باتوجه به اطلاعات به دست آمده ناشی از این مطالعه میباشد.
براساس نتایج حاصل از نمودار شماره (1)و جدول شماره(2)چنین استنباط میشود: مواد نفتی و روغنی:متوسط میزان مواد نفتی و روغنی در آب چاههای پالایشگاه اراک و حد اکثر مجاز مصارف کشاورزی(10 میلی گرم در لیتر)کمتر بوده و برای مصارف کشاورزی و صنعتی مناسب است.
آلودگی مواد نفیت و روغنی در آبهای زیر زمینی پالایشگاه اراک از حد اکثر مجاز آب آشامیدنی (تصویرتصویر)نمودار شماره(3):نوسانات آلایندههای نفتی در آبهای زیر زمینی پالایشگاه اراک بیشتر بوده و برای مصارف شرب و آشامیدنی نامناسب میباشد (سازمان حفاظت محیط زیست،1373).
مواد هیدروکربنی چند حلقهای آروماتیک:متوسط میزان مواد هیدرو کربن چند حلقهای آروماتیک در آبهای زیر زمینی پالایشگاه اراک از حد اکثر مجاز آب آشامیدنی بیشتر (حد مجاز 2/0 میکروگرم در لیتر)و برای مصارف شرب و آشامیدنی،نامناسب است،لکن برای مصارف کشاورزی و آبیاری مناسب میباشد(مؤسسه استاندارد و تحقیقات ایران،1376).
براساس 5 سری نمونهبرداری فصلی و انجام آزمایشهای ذی ربط مندرج در جدول شمار ه3 الی 7،محاسبات آماری به شرح زیر ارائه میگردد: مقدار میانگین متوسط ترکیبات نفتی و روغنی، هیدروکربنهای چند حلقهای آروماتیک،کل کربن آلی و اکسیژن خواهی شیمیایی به ترتیب 81%،129%،9/1 و 15/7 میلی گرم و ترکیبات فنلی 3/1 میکروگرم در لیتر است."