ملخص الجهاز:
نویسنده در ابتدا خلاصهء داستان،آنگاه ساختار هنری داستانها و نقش شخصیتهای اصلی و فرعی را بررسی میکند و در ضمن،نکات تربیتی،روانشناختی و اخلاقی بسیاری را یادآور میشود؛برای نمونه در داستان حضرت یوسف(ع)و ماجرای همسر عزیز مصر و زنان شهر مینویسد: «انتقاد آنا از همسر عزیز،انتقاد فکری و هدفداری که از احساس فضلیتخواهی آنان نشأت گرفته باشد نبود،بلکه این انتقاد از حسد و غیرت آنها سرچشمه گرفته بود،چرا که انتقاد این زنها بدان سبب بود که دیدند همسر عزیز از مردی کامجویی می کند که آنها به وی دسترسی ندارند.
»(ج 2،ص 953) مدرک و مستند این ادعاها ذکر نشده،افزون بر آن در این گزارش نوعی بدآموزی نهفته است؛چرا که خواننده حق دارد با خود بگوید:آیا از خطر نباید دوری کرد،زیرا-طبق این داستان منسوب به قرآن-خدا خواست به سلیمان بفهماند«نمیتوان از سرنوشت جلوگیری کرد»؟آیا حضرت سلیمان(ع)فرمانروا و پیامبر جن و انس بود یا آوارهء آزار و خطر دیوان وپریان؟آیا مادر شیرخواره هرروز بر فراز ابرها به پرواز درمیآمد یا برای کودک، شیر پاکتی و پاستوریزه پست میشد؟ فرشتگان اشغالگر «سبب پرسش فرشتگان این بوده است که تجربهای در زمین در مورد جن صورت گرفته بود،بدین ترتیب که خداوند جن را آفرید و آنها در زمین مرتکب فساد شدند.
»41 بوی شرک استمداد حضرت یوسف صدیق به وسیله همزندانی خود از سلطان-برای اثبات پاکدامنی و رهایی از زندان-عملی شرکآلود وانمود شده است،ولی سایر استمدادهای او از پدیدههای این جهان نه؛اگر این کار شرک است یا از آن بوی مرتبهای از شرک به (21)دربارهء اینکه دیو و شیطان نمیتوانند کار پیامبری کنند رجوع شود به: -التمهید ج 1،ص 95 و تلخیص التمهید،ص 64 تا ص 85 و آموزش علوم قرآن،ج 1،ص 911 تا ص 621.