خلاصة:
خلیجفارس که امروزه به دلیل انرژی فسیلی مورد توجه قدرتهای بزرگ است،روزگاری محل اصلی ارتباطات اقوام و دولتها بوده است.تمامی باستانشناسانی که در خصوص خلیجفارس فعالیت مینمایند،به این امر اذعان دارند که منطقه فوق نبض اقتصادی تمدنهای بزرگ در طول تاریخ بوده است.هرچند امروزه مسأله نفت اهمیت ارتباطی خلیجفارس را تحت الشعاع قرار داده است،اما نگاه ویژه برخی از باستانشناسان به این منطقه و کنکاش در خصوص پیشینه منطقه دستاویزی برای کشورهای عرب حوزه دریای عمان و خلیجفارس گردیده است تا از آن طریق بتوانند بر منابع انرژی بیشتری مسلط شوند.در واقع،ادعاهای آنان در خصوص مالکیت بر برخی از جزایر ناشی از این امر است که برخی از باستانشناسان سودجو زمینهساز این داعاها هستند.مقاله حاضر،درصدد است ضمن برشمردن اهمیت خلیجفارس از دیدگاه باستانشناسی،برخی از فعالیتهای باستانشناسی را که بر التهاب سیاسی منطقه میافزود،مورد نقد و بررسی قرار دهد.
ملخص الجهاز:
"از طرفی مطالعات محدودی هم که در منطقه صورت پذیرفته است،توسط خارجیهایی بوده است که به بهانه فعالیتهای تاریخی و باستانشناسی فعالیتهای سیاسی مینمودند؛ از جمله آنها میتوان به سرپرستی سایکس اشاره کرد که در تاریخ ایران نقش بسیار زیادی داشته است و بهعنوان ماموری سیاسی در خدمت اهداف کشور متبوعش یعنی انگلیس بوده است.
عدم وجود اینگونه مطالعات در ایران و افزایش حجم اطلاعات علمی باستانشناسی در حاشیه جنوبی خلیج فارس باعث شده تا بسیاری از باستانشناسان اروپایی حاشیه جنوبی خلیجفارس را بهعنوان معبر اصلی کاروانهای تجاری در هزاره سوم قبل از میلاد در نظر بگیرند.
مطالعات محدود باستانشناسی در حاشیه شمالی خلیج فارس و جنوب شرق ایران،نشان میدهد که این منطقه از کشور ایران در طول تاریخ بهعنوان منطقهای حساس در زمینههای تجاری ایقای نقش مینموده است.
تسلط بازرگانان سواحل شمالی خلیجفارس(ایران)در ادوار پیش از تاریخ، تاریخی و اسلامی بر این مناطق و وجود شواهد باستانی در حاشیه جنوبی آنکه مشابه شواهد باستانشناسی جنوب شرق ایران میباشند،گویای استیلای این مردمان بر سواحل جنوبی خلیجفارس در طول تاریخ بوده است.
حالی است که بدانیم باستانشناسی که از نام مجعول خلیجعربی استفاده میکنند، بهتر از هرکس دیگری میدانند که خلیج همیشه فارس ایران نامی جاودانی برای آبهای نیلگون جنوب ایران میباشد،اما شایسته است برای معرفی هرچه بیشتر خلیجفارس به جهانیان مطالعات علمی باستانشناسی در این منطقه مورد حمایت دولتها قرار گیرند."