خلاصة:
«روش پرسش و پاسخ»یکی از روشهای آموزشی است که سابقهای بسیار طولانی دارد.در این روش،معلم بهطور مستقیم به تدریس مطالب نمیپردازد،بلکه با طرح چند سؤال و بهرهگیری از معلومات دانشآموزان،ذهن آنان را به مطلب موردنظر رهنمون میشود و آنان را برای رسیدن به مجهول،به تلاش و تفکر وامیدارد. آموزش به روش پرسش و پاسخ یکی از روشهایی است که در قرآن و سنت در موضوعات گوناگون و از جمله در آموزش توحید،از آن استفاده شده است.در این مقاله به نمونهای از آن اشاره خواهد شد.
ملخص الجهاز:
"فخر رازی،در تفسیر «فسیقولون الله فقل افلا تتقون» مینویسد:خدای تعالی بیان کرد که ای رسول،اگر از مدبر این امور از ایشان سؤال کنی،در پاسخ میگویند:خدای تعالی.
روش تعلیم توحید در آیه در این آیه،خداوند مشرکان را مورد خطاب قرار داده است1و از آنان میپرسد:رازق آنان کیست و چه کسی از آسمان و زمین به آنان روزی میدهد؟و باز از حواس آنان پرسوجو میکند و از بین این حواس به دو قوهی شنوایی و بینایی اشاره میکند و میپرسد:چه کسی در این دو قوه مالک و فرمانرواست؟در ادامه،از خارجکنندهی زنده از مرده و مرده از زنده سؤال میکند و در پایان از مدبر این جهان میپرسد و میگوید:چه کسی امر آسمان و زمین و آنچه در آنهاست و امر شما و امر خلق را تدبیر میکند؟ خداوند با طرح این سؤالات مخاطبین آیه را به تفکر وا میدارد تا دربارهی رازق،مالک،خالق و مدبر این جهان فکر کنند و از این طریق به اشتباه خود در مورد عبادت بتها پیببرند.
و سرانجام آنان را مورد مؤاخذه قرار میدهد که:«شما میدانید و اقرار میکنید که آفریدگار و کردگار همهچیز،الله است، پس چرا تقوا پیشه نمیکنید و علیرغم این دانشتان،باز هم بتها را میپرستید و به خدای تعالی شرک میورزید؟» پس یکی از روشهایی که برای تعلیم توحید به مشرکان میتوان از آن استفاده کرد،اعتراف گرفتن از خود آنهاست،یعنی از معلومات و مقبولات آنان استفاده شود."