ملخص الجهاز:
نگارنده در مقدمه ضمن معرفی ادبیات تعلیمی خاطر نشان میسازد هرچند همهء نحلههای اخلاقگرایانه بهبود منش آدمی،پرورش روح،و نیکبختی انسان را اصل میدانند اما چون تلقی اهل هرفرقه و مسلک در هرعصر و هرجامعه از اخلاق همواره یکسان نیست بنابراین رویکردهای متفاوتی به این موضوع وجود دارد.
نگارنده با بررسی این دو اثر چنین نتیجهگیری میکند که در ابیات به جا مانده از مثنوی آفریننامه اندرزهای ساسانی برجستهتر از دو جریان اسلامی-فلسفی نمود دارد و بازتاب جریان تعلیمی پیش از اسلام در شاهنامه نیز دارای دو وجه است: «تعالیم اخلاقی و پندواندرزهایی که جنبهء عمومی دارد و نیکبختی بشر را هدف اصلی خود قرار داده است.
موضوع محوری این فصل بررسی اندیشههای تعلیمی سنایی و نظامی در مثنوی حدیقة الحدیقة و مخزن الاسرار-به منزلهء دو اثر مهم در حوزهء ادبیات تعلیم-و نیز بیان ادامهء جریانهای فکری پیشین است.