خلاصة:
ضرورت و اهمیت مدیریت در زندگی انسانی قابل انکار نیست. به همین جهت از دیرباز
اندیشمندان در صدد تبیین اصول آن برآمده, در این زمینه کتابها و مقالهها
نوشتهاند. پس از تشکیل حکومت اسلامی، آنچه برای ما مهم است تبیین اصول مدیریت در
دیدگاه اسلامی است که از منابع اصیل آن یعنی قرآن و سنت فهمیده میشود. نظارت به
مفهوم عام آن، به اتفاق آرا، یکی از اصول مدیریت است که در اسلام نیز به آن توجه
کافی شده است. سیره امام علی (ع) در حکومت چندساله او شاهد این مدعاست. در این
پژوهش کوشش شده که از آیات و روایات, نظام نظارتی دینی و الهی استفاده شود تا
مدیران در جامعه اسلامی به آن پایبند شوند و به آن عمل نمایند لذا نظارت در دیدگاه
قرآن و سنت به صورت جداگانه مطرح شده و مورد بررسی قرار گرفته است.
ملخص الجهاز:
"در این پژوهش کوشش شده که از آیات و روایات, نظام نظارتی دینی و الهی استفاده شود تا مدیران در جامعه اسلامی به آن پایبند شوند و به آن عمل نمایند لذا نظارت در دیدگاه قرآن و سنت به صورت جداگانه مطرح شده و مورد بررسی قرار گرفته است.
نظارت در قرآن بیان این نکته لازم است که قرآن کریم همانند یک کتاب فلسفی یا علمی و یا تاریخی نیست که در بیان مطالب, نخست آنها را تیتربندی و سپس به صورت جداگانه یکایک عناوین را مورد بررسی قرار دهد تا در بحث خود مانند کتابهای علم مدیریت, بحث انضباط و نظم را در یک فصل و بحث نظارت و کنترل را در فصل دیگر و ارزیابی را در فصل سوم بحث کند (و ما نیز در بحث نظارت بهر فصلی که رسیدیم آیة مربوط به همان فصل را بیاوریم)؛ بلکه در قرآن چه بسا در یک آیه چند بحث مدیریتی مطرح شده باشد.
حاصل این که در علم مدیریت, حوزه عملکرد و کاربرد نظارت, انضباط و ارزیابی, مشخص و جدای از هم است و در کتابهای مدیریتی برای هر کدام فصل جداگانهای تشکیل میشود؛ اما در مدیریت اسلامی, چنانکه در ابتدای بحث اشاره شد, این سه از هم تفکیک و جدا نیستند, بلکه از مفهوم نظارت همه به این امر اراده میشود, زیرا در مدیریت قرآنی هم افراد و هم فرایندها نظارت و کنترل میشوند؛ لکن افراد از دو جهت کنترل و نظارت میشوند: یکی از جهت تخلفها و خطاها و دوم از جهت کیفیت عملکرد و اجرای برنامهها."