ملخص الجهاز:
"اصول و شیوهای را که مردم هند برای زمانسنجی و تدوین تقویمخویش در طول تاریخ به کار گرفتهاند،اکثرا همان اصول و شیوهایست کهایرانیها برای تقویم خود به کار بردهاند و اگر از یکی دو مورد در خصوص تقویمهای محلی هندوها صرفنظر کنیم بقیه چه از لحاظ مبداء و سرآغاز«روز»و«شب»و«فصول»«ماهها»و«سال»یعنی«نوروز»و اعمالکبیسه و نامگذاری ماهها،و همه و همه مقتبس از اصول و شیوه تقویم«زردشتی»و یزدگردی ایرانی است،دلیل این ادعا خصوصیات«تقویمالهی»سابق و«تقویم سکای»فعلی است،ولی قبل از اینکه ریشههایعمیق علایق فرهنگی هندی را در فرهنگ ایرانی با بیان خصوصیات این دوتقویم مذکور،معلوم بداریم و سپس آن را با تقویم«زردشتی»و«یزدگردی»مقایسه کنیم،باید بگوئیم که:هندوها خود از بنیانگذاران اصول گاه-شماری خاص بودند که امروزه آن را به نام«تقویم باستانی هند»مینامیم،در کتاب«مشرقزمین گهواره تمدن»میخوانیم:«نخستین رسانههاینجومی از قبیل satmahddiS حدود 425 سال قبل از میلاد براساس علومیونان نوشته شده است،بزرگترین منجم و ریاضیدان هندو،«آریابهاتا» atahbayrA در این دوران است که وی گرد بودن زمین و حرکت او رابدور محورش شرح میدهد و مشهورترین خلف او«براهماگوپتا» atpugamharB دانش نجومی هند را تدوین کرد اما او نظر«آریابهاتا»را مردود شمرد.
اکنون با آگاهی اجمالی در خصوص زمانسنجی هندوها و ریشههایاعتقادی و فرهنگی مردم کهن هند در این موضوع و وجه تشابه تقویم ایرانیو هندی،و اینکه از فرهنگ ایرانی چگونه الهام گرفته و اصول و شیوه گاه-شماری ایرانیان در گاهشماری هندی چگونه مورد اقتباس واقع شده دردو تقویم:«سکا»و«الهی»که اولی در زمان حاضر تقویم ملی و رسمیدولت هند محسوب میشود و دومی که تقریبا در چهار قرن پیش تنظیم{o(17)-ابو ریحان بیرونی-ترجمه آثار الباقیه عن القرون الخالیه،ص 23،462."