خلاصة:
دریای خزر به عنوان بزرگ ترین دریاچه دنیا به دلیل دارا بودن خط ساحلی بسیار طویل و وجود مناطق جمعیتی، شهری، صنعتی و کشاورزی بسیار در مجاورت خود، همواره از منظر زیست محیطی تحت فشارها و تهدیدات شدیدی قرار داشته است. با توجه به وجود منابع آلودگی متعدد و آثار نامطلوب آلاینده ها بر کیفیت زندگی و حیات گونه های آبزی ساکن دریا و سلامتی حاشیه نشینان و بهره برداران این دریا، بررسی وضعیت آلودگی رسوبات به عنوان دریافت کننده نهایی آلاینده ها در محیط های آبی همواره مورد توجه بوده است. در این تحقیق منطقه ای وسیع در محدوده مرزهای آبی استان گلستان و مازندارن از منظر آلودگی عمومی رسوبات به آلاینده های نفتی و فلزات سنگین مورد بررسی قرار گرفته است. غلظت فلزات سنگین در رسوبات سطحی ریزدانه مورد بررسی در این منطقه گویای غلظت به نسبت بالا، اما غیرآلوده نیکل ( 35-67)، مس ( 15-50)، روی ( 56-104)، وانادیم ( 90-140) و کرم ( 60-92) در سطح منطقه و آلودگی کم تا متوسط مناطق غربی و مرکزی استان مازندارن به دو فلز قلع ( 3-4) و سرب ( 22-25) است. بررسی نتایج نمونه برداری های انجام شده همچنین نشان دهنده تغییرات میزان غلظت PAHs در رسوبات نمونه برداری شده از 150 تا 1600 میلی گرم در کیلوگرم است. غلظت بیشتر PAHs در این ناحیه مربوط به سواحل ساری تا چالوس است به شکلی که می توان رسوبات این منطقه را در حد کم تا متوسط آلوده دانست. نمونه برداری های انجام شده در مطالعه حاضر همچنین نشان دهنده آلودگی نسبی سواحل مجاور محمودآباد تا تنکابن به مجموعه هیدروکربن های نفتی (TPH) است، در حالی که سایر مناطق با غلظت های کمتر کاملا غیرآلوده تشخیص داده شده اند.
ملخص الجهاز:
"در مطالعهحاضر باتوجه بهعدم اطلاعات جامع از سابقۀ غلظت عناصر فوق دررسوبات عمقی آبهای جنوبی دریای خزر و همچنین عدم استانداردها وخطوط راهنمای غلظت عناصر در منطقه،برای بررسی میزان تجمع وغنی شدن رسوبات از فلزات سنگین و نیز تعیین وضعیت حال حاضرآلودگی رسوبات بهاین نوع از آلایندهها از روابط ضریب غنیسازیعناصر،شاخص انباشت ژئوشیمیایی فلزات در رسوبات و نیز شاخصآلودگی رسوبات،براساس غلظت متوسط این فلزات در پوسته زمین،استفاده شده است.
جدول شماره(3):درجهبندی سطح آلودگی رسوبات برمبنایشاخص dCm (به تصویر صفحه مراجعه شود)باتوجه بهتعریفهای پایه موجود از شاخصهای فوق و براساسنتایج اندازهگیریهای بهدستآمده از ایستگاههای مختلف ناحیۀ موردمطالعه،دراین مطالعه مقادیر ضریب غنیسازی،شاخص انباشتژئوشیمیایی و درجۀ آلودگی فلزات فوق در رسوبات حوزۀ جنوبی دریایخزر بااستفاده از غلظتهای هریک در شیل و پوستۀ زمین بهعنوانغلظتهای زمینهای،موردمحاسبه قرار گرفته است.
جدول شماره(4):میانگین غلظت فلزات سنگین در پوسته زمین و انواع عمده سنگها )5991,yawollA( (به تصویر صفحه مراجعه شود)جدول شماره(5):ضرایب غنیسازی فلزات سنگین در نمونههای رسوبات ایستگاههای مناطق جنوبی دریای خزر (به تصویر صفحه مراجعه شود) جدول شماره(6):شاخص انباشت ژئوشیمیایی )oegI( فلزات سنگین در نمونههای رسوبات مناطق جنوبی دریای خزر (به تصویر صفحه مراجعه شود)جدول شماره(7):شاخص اصلاحشده درجه آلودگی در 7 ناحیه موجود در محدوده مطالعه (به تصویر صفحه مراجعه شود)ضرایب غنیسازی محاسبهشده برای فلزات موردمطالعهنشاندهندۀ تجمع پایین عمدۀ این عناصر در رسوبات سطحی ناحیۀ موردمطالعه است.
"بررسی میزان آلودگی نفتی در حوزۀ جنوبی دریای خزر-محدودۀ تنکابن تا بندر ترکمن"،نشریۀ علمی شیلات،سال دهم،شمارۀ 1 832-722,631,tnemssessA gnirotinoM latnemnorivnE,dnalaeZ weN,dnalkcuA,yrautsE ikamaT morf stnemides eniram ni noitanimatnoc fo eerged eht dna srotcaf tnemhcirne latem yvaeh fo tnemssessA."