خلاصة:
در این تحقیق با انجام نمونه برداری از رسوبات سطحی بستر دریا نسبت به تعیین غلظت هیدروکربن های محلول و نامحلول آلیفاتیک (AHC) و آروماتیک (PAH) در سطح منطقه ای وسیعی از مرزهای آبی جنوب دریای خزر در مجاورت استانهای گلستان و مازندارن اقدام گردیده و مقادیر بدست آمده با غلظت های پیشین مقایسه گردیده است. بررسی غلظت کل این ترکیبات در رسوبات ساحلی منطقه مورد مطالعه گویای پراکندگی آنها به ترتیب در بازه 3/4-1/39 و 3000-15000 با تمرکز بیشتر در قسمت های مرکزی استان مازندارن است. بررسی مقایسه ای غلظت های یاد شده گویای آن است که علیرغم غلظت پایین این ترکیبات، هیدروکربن های فوق در سواحل ایرانی دریای خزر به طور محسوس دارای غلظتی بالاتر از سواحل ترکمنستان و قزاقستان می باشند. در این مطالعه همچنین به منظور تعیین منشاء هیدروکربن های آلیفاتیک ((AHC مشاهده شده نسبت به توسعه مجموعه ای از شاخص های کمی اقدام شده است. بررسی این شاخص ها گویای منشاء بیولوژیکی و غیرنفتی هیدروکربن های مشاهده ای عمدتا ناشی از واکس های تولیدی با گیاهان عالی خشکی، در محدوده جنوب شرقی دریای خزر است. این درحالی است که در مطالعات مشابه، هیدروکربن های مشاهداتی در سواحل جنوب غربی خزر در منتهی الیه سواحل غربی استان گیلان بیشتر از منشاء نفت های فسیلی گزارش شده اند. منشاء بیولوژیک هیدروکربن های مشاهده ای در این سواحل به این ترتیب، عدم تاثیرپذیری سواحل استانهای مازندران و گلستان از آلاینده های نفتی ورودی به سواحل غربی این دریا در مجاورت کشور آذربایجان را نشان می دهد.
ملخص الجهاز:
"tsui@ssebA (2)-دانشیار گروه آب و محیط زیست دانشکدۀ عمران دانشگاه علم و صنعت ایران تاریخ دریافت:88/6/1 تاریخ پذیرش:88/9/10 چکیده در این تحقیق با انجام نمونهبرداری از رسوبات سطحی بستر دریا نسبت به تعیین غلظت هیدروکربنهای محلول و نامحلول آلیفاتیک )CHA( و آروماتیک )HAP( در سطح منطقهای وسیعی از مرزهای آبی جنوب دریای خزر در مجاورت استانهای گلستان و مازندارن اقدام گردیده و مقادیر بدست آمده با غلظتهای پیشین مقایسه گردیده است.
در مطالعۀ حاضر از طریق انجام نمونهبرداریهای متعدد از رسوبات سطحی دریاچه خزر در مجاورت استانهای گلستان و مازندران ضمن ارائه و بررسی مقایسهای غلظت هیدروکربنهای آلیافاتیک )CHA( ،هیدروکربنهای آروماتیک )HA( و ترکیبات آروماتیک چند حلقهای )sHAP( موجود در رسوبات،بر مبنای نتایج حاصل از اندازهگیریهای و از طریق توسعه شاخصهای موجود،نسبت به تعیین ماهیت،نوع و منشاء هیدروکربنهای موجود در رسوبات منطقه اقدام شده است.
حضور این ترکیبات و فراوانی نسبی آن نسبت به سایر آلکانهای نفت به عنوان شاخصی مناسب،مبین وجود منشاء نفتی یا بیولوژیکی هیدروکربنهای موجود در رسوبات است )6891,llewxaM dna namkloV( .
مقادیر محاسبه شده برای نسبتهای فوق برای هر ایستگاه در شکل شمارۀ(11) و جدول شمارۀ(2) آورده شده است (به تصویر صفحه مراجعه شود) در ارتباط با غلظت هیدروکربنهای آلیافاتیک نامحلول )MCU( نیز که گویای وجود،یا عدم وجود ترکیبات نفتی در منطقه هستند،محدودۀ پایین غلظت مشاهده شده از MCU در بازۀ 2/4 تا 27 میکروگرم در گرم و غلظت بیشتر آلکانهای فرد کربن با تعداد کربن بالا میتوانند گویای عدم حضور هیدروکربنهای نفتی یا غلبه حضور هیدروکربنهای با منشاء بیولوژیکی در منطقه باشد.
G,magumnahS 06-44,84 nitelluB noitulloP eniraM,stnemides aeS naipsaC latsaoc ni snobracordyh citamora dna citahpilA."