خلاصة:
یکی از امتیازات تفسیرتسنیم، توجه ویژه به هدفمندی سورهها و اختصاص فصلی با عنوان «تناسب آیات» در خلال مباحث تفسیری است. آیت الله جوادی آملی با نگاهی ژرف، نظریه وحدت موضوعی سورهها را دنبال کرده و نکات ارزشمندی در حوزههای مختلف، از جمله پیشفرضها، مبانی، اصول و ضوابط نظریه افزوده است.در این نوشتار دیدگاههای مفسر گرانقدر تفسیر تسنیم در سه زمینه پیشفرضهای نظریه وحدت موضوعی سورهها، اصول تبیین نظریه وحدت موضوعی و روش کشف موضوع اصلی هر سوره بررسی میگردد.
ملخص الجهاز:
"آیت الله جوادی آملی در جای دیگری به هماهنگی بسم الله هر سوره با محتوای آن سوره اشاره کردهاند و این نکته را با اسمای به کار رفته در پایان آیات که با محتوای آیات هماهنگ است، متناظر ساختهاند و نوشتهاند: «اختلاف معنوی و اشتراک لفظی آیات(بسم الله الرحمن الرحیم)از آن روست که بسم الله هر سوره جزئی از آن سوره و با محتوای آن هماهنگ و به منزله عنوان و تابلو آن سوره است و چون مضامین و معارف سورههای قرآن با یکدیگر متفاوت است، معنای بسم الله نیز در سورهها مختلف خواهد بود و در هر سوره درجهای از درجات و شأنی از شئون الوهیت خدای سبحان و رحمانیت و رحیمیت او را بازگو میکند و از این جهت همانند اسمای خداوند در پایان آیات است که با محتوای آیات هماهنگ و به منزله برهانی بر محتوای آن است.
۷ آیت الله جوادی آملی در جای دیگری در این باره افزودهاند: «محتوای آیاتی چون(شهد الله)و(قل اللهم مالک الملک)که از جایگاهی ویژه برخوردارند، میتواند خط اصلی حاکم بر این سوره و به سخن دیگر، هدف سوره را بشناساند، زیرا آیه(شهد الله)در این سوره مانند «آیهالکرسی» در سوره «بقره»، در برابر دیگر آیات به خوبی میتابد و نشان میدهد که خط اصلی در این سوره، بیان توحید حق، به ویژه توحید افعالی اوست؛ یعنی حضور و ظهور خدای سبحان را در همه امور برمیشمرد."