خلاصة:
از دیدگاه اسلام، قدرت و حکومت، وسیله ای برای تامین عدالت و نفی ظلم است، از این رو دولت اسلامی باید بر اساس ملاک عدالت و نفی ظلم، روابط خارجی خود را با دولت ها و ملت ها تنظیم کند و حمایت از مظلومان و مستضعفان را از اصول سیاست خارجی قلمداد کند. در تبیین مبانی دینی این مساله، با نگاهی به آیات و روایات متعدد در این زمینه، می توان به اهمیت و جایگاه ویژه این اصل در روابط خارجی دولت اسلامی پی برد. همچنین توجه به مسلمانان از اولویت برخوردار است و اصل نفی سبیل نیز در این زمینه مطرح است که بر عدم سیطره کفار بر مسلمانان دلالت دارد. جمهوری اسلامی ایران در اصول متعدد قانون اساسی بر حمایت از مستضعفان و مظلومان تاکید و آن را مطرح کرده است و امام خمینی+ نیز یکی از اصول مسلم سیاست خارجی و بهترین راه مقابله با مستکبرین عالم را تشکیل جبهه مستضعفین می دانند.
ملخص الجهاز:
حمایت از مستضعفان و مظلومان از منظر قرآن لف)طلب یاری از سوی مظلوم قرآن،کمک خواستن را حق هر مظلومی میداند و ظالمان را نیز به عذاب اخروی بیم میدهد؛{/«وانتصروا من بعد ما ظلموا و سیعلم الذین ظلموا أی منقلب ینقلبون»/}(شعراء:227)کسانی کهمورد ستم واقع میشوند،اگر قدرت مقابله با ظالم را نداشته باشند این حق را دارند که طلبیاری کنند(شوری:39)و به سبب طلب یاری،نکوهشی بر آنها نیست.
1(همان:410) این روایت،مورد تألیف قلوب را برای مسلمانان ضعیف العقیده ذکر میکند؛چون به طورصریح در روایت آمده است که آنها شهادت به وحدانیت و رسالت پیامبر صلی الله علیه و سلم میدهند ولی دربرخی مسایل شک دارند و به آنها سهمی از زکات داده میشود تا اسلامشان تثبیت شود.
(شیخ صدوق،من لا یحضره الفقیه،ج 4:334)در این روایت،پیامبر صلی الله علیه و سلم در مقام تشریع و قانونگذاری است و نمیخواهد از یک امر واقعی خبر دهد؛اینروایت یک جنبه ایجابی دارد که میفرماید:«الاسلام یعلو»؛یعنی باید قوانینی که تشریعمیشود،باعث سرافزاری دین اسلام باشد و جنبه سیلی روایت میگوید:«و لا یعلی علیه»؛یعنی قوانینی که سلطۀ کفار بر مسلمانان را در پی داشته باشد،مشروعیت ندارد.
همانگونه که اجرای عدالت و مقابله با ظلم از اصول اساسی حکومت دینی است،این اصل در روابط خارجی اقتضا دارد تا دولت اسلامی با دولتها و ملتهای دیگر برپایه عدالت عدم ظلم و تعدی،روابط خود را تنظیم کند و در این راستا از مستضعفان ومظلومان حمایت کند.