خلاصة:
این پژوهش بر آن است که علم آموزان تعمقی در امور ارزشی همه‌سونگر اسلام و ژرف‌نگری قرآن مجید و معرفت‌شناسی داشته باشند تا برای تفقه اهمیت بیشتری قائل شوند و به توصیه‌های اسلام در این‌باره عنایت ویژه داشته باشند و فضایل اخلاقی پژوهش را خاطرنشان سازند.زیرا یکی از مولفه‌های ارزشمند برای سنجش میزان موفقیت نظام‌های آموزشی،تعداد پژوهشگرانی است که تربیت می‌کند و در خدمت جامعه قرار می‌دهد.و با پژوهش و تحقیق است که درخت دانش بارور می‌شود.پیشرفت‌های مادی و معنوی و فن آوریهای علمی جوامع انسانی و آموزش پرورش مرهون پژوهش و تحقیق است.
ملخص الجهاز:
"(کافی جلد 1 کتاب فضل العلم حدیث 5 ص 34) و این دانشمندان به اوج ترقی و تعالی می‌رسند و چون این چنین لیاقتی خداوند در وجود آنها مشاهده کرد،سوره‌ی توحید و آیاتی از اول سوره‌ی حدید که بیانگر یگانه پرستی و کلید رمز موفقیت است بر آنها نازل کرد،زیرا فرموده‌اند:اول دانش و آغاز بروز گوهر دانش و کلید اسرار هردانش انگیزه الهی داشتن و شناخت حقیقی خداوند است، زیرا اگر انسان خدا را بشناسد علمش سودمند خواهد بود و فطرت پاکش تقویت خواهد شد و دنبال علمی ارزشی خواهد رفت و در آخر هم که علمی به دست آورد در او غرور ایجاد نمی‌شود.
(توبه221/) آن‌گونه که این آیه بیان می‌کند،تفقه و پژوهش و بصیرت در دین برجسته‌ترین واژه است و در برابر تقلید در دین امر به روش محققانه کرده است و اشاره به رویکرد از تقلید به تحقیق دینی دارد،طبق آیه،پیامبر(ص)هم‌انذارگر و هم محقق‌پرور است محقق باید در شمار مؤمنان باشد زیرا معرفت‌شناسی باید هماهنگ با دانش و بینش باشد مؤمنان باید ارزش‌ها را بشناسند و با آنها مأنوس باشند و عمل کنند تفقه در دین هم هجرت از خود(هجرت درونی)و هم هجرت برونی دارد:بعضی مفسران در تفسیر آیه‌ی 21 سوره‌ی طه2گفته‌اند باید علائق درونی را از خود دور کنی تا بتوانی در وادی مقدس هجرت برونی گام بگذاری و اثرگذار باشی زیرا کلامی که از دل برآید لاجرم بر دل نشیند."
(
, 
, 
)
