خلاصة:
در این مقاله نتایج حاصل از یک تجربهء ارزیابی که برای سنجش کیفیت محیط زیست شهر تهران انجام گرفته است معرفی میگردد.ارزیابی مذکور با استفاده از مدلی ریاضی که به همین منظور طراحی شده صورت پذیرفته است.در این ارزیابی علاوه بر ویژگیهای کمی شهر،خصوصیات کیفی آن نیز با شیوههای ابتکاری(براساس دادهای جدول شماره 1)به زبان اعداد و ارقام ترجمه شده که نتیجه حاصل نمادی از خصوصیات زیستمحیطی شهر مورد ارزیابی است.نتیجه آزمون این مدل به صورت عددی که نماینده وضعیت زیستمحیطی شهر براساس آمار و اطلاعات موجود است ارائه میشود.این تجربه صرفنظر از میزان خطایی که در هر کار متکی به آمار انتظار آن میرود،میتواند به عنوان الگویی کارآمد برای ارزیابی کیفیت محیط زیست شهرهای مختلف کشور و مقایسه ارقام بدست آمده با سرفصلهای مشترک در شهرهای نمونه به کار رود.نتایج چنین تحقیقی موجب خواهد شد.تا جهتگیری برنامهریزیها برای بهبود کیفیت محیط زیست هر یک از شهرها با دقت بیشتر و به خصوص با توجه به زمینههای فاقد کیفیت مطلوب انجام شود.
ملخص الجهاز:
"خصوصیات و پیشینه مدل با توجه به پیچیدگی و متعدد بودن مسائل موجود در شهرها،بررسی،تجزیه و تحلیل و ارزیابی کیفیت محیط زیست شهری مستلزم کاربرد روش و برخورداری از ابزاری است که اولا امکان اندازهگیری کیفیت زیستمحیطی شهر را براساس مجموع عوامل تشکیلدهنده آن فراهم کرده،ثانیا کیفیت محیط زیست را براساس معیارهای مشترک قابل مقایسه یعنی به زبان اعداد و ارقام تعیین نماید.
همانطور که قبلا اشاره شد،انجام ارزیابی متکی بر آمار و اطلاعات واقعی کسب شده از منابع اطلاعاتی مختلف بوده است، از جمله بحرینی،طبیبیان،فریادی و همکاران 7731؛بحرینی و طبیبیان 7731؛ترابیان و بغوری 6731؛خزاقی،8731؛دفتر تحقیقات وزارت نیرو،1731؛بانک اطلاعات اماکن و مشاغل ورزش 8731؛رفاهی 8731؛رهنمایی 0731؛زرینکفش 8631؛ سرشماریهای عمومی نفوس و مسکن تهران 8731-5731؛ دفتر اقتصاد مسکن 0731؛طبیبیان 8731؛شرکت پست جمهوری اسلامی ایران 0731؛ Bedrich,el 1997 Trzyna 1995ŪDoyle,et al 1995ŪCastllon 1996 World Resourcec 1998Ū و بسیاری منابع دیگر که در گزارش مربوطه ذکر شده است.
در مورد گروه شاخص هنر و میراث فرهنگی،کمبود سرانه کتابخانههای عمومی،پارکها و فضاهای ورزشی(سالنامه آماری کشور،5731)،همچنین توجه اندک به استفاده از سبکهای بومی معماری و شهرسازی،از عوامل مؤثر در کاهش امتیاز کیفیت شاخص هنر،میراث فرهنگی و تاریخی بوده است و در مورد شاخص محیط مصنوع،تراکم بالای ساختمانی و جمعیتی،توزیع و سازگاری نهچندان مطلوب کاربردیهای شهری و کارا نبودن سیستمهای مشارکت اجتماعی مردم در شکلدهی محیط زندگی خویش،از عوامل عدم کسب کیفیت شهر از نظر آن شاخص محسوب میگردد."