خلاصة:
امت اسلامی در مصداق «اهل بیت» اختلاف دارند و دو گروه عمده اسلامی (شیعه و اهل سنت) درباره جایگاه آنان نزد خداوند و نقش آنان در نظام آفرینش، دو نگاه مهم دارند: نگاه افراطی، آنان را فوق بشر تصور می کند و صفات خدایی برای آنان در نظر می گیرد و نگاه تفریطی آنان را در حد مسلمان عادی می داند و گاهی تکفیر هم می کند.
با بررسی متون حدیثی دو گروه، می توان حد وسط این افراط و تفریط را اثبات کرد که عبارت است از «پذیرش بندگی آنان در برابر خداوند، با وجود برخورداری از مقاماتی مانند خلافت، ولایت، امامت و عصمت»؛ با این توجیه که مستندات دینی اثبات می کند این مقامات اعطایی از سوی خداوند هستند؛ نه ذاتی آنان.
باتوجه به بررسی متون دینی، این مقامات متناسب با نیازهای مردم طراحی و جعل شده است. این مقاله نمونه ای از مقامات حقیقی آنان را ـ براساس روایات دو گروه ـ بررسی و مستندات، فلسفه جعل و مصداق آنها را از روایات دو فرقه ارائه می کند.
ملخص الجهاز:
"حجة الله بودن رسول خدا صلی الله علیه و آله با آیات قرآن که همه انبیا را حجت میداند-از جملهآیه یاد شده-اثبات میشود،اما نسبت به ائمه علیهم السلام،در منابع اهل سنت از رسولخدا صلی الله علیه و آله درباره شخص امیر مؤمنان اینگونه روایت شده است: عن انس بن مالک قال کنت عند النبی فرأی علیا مقبلا فقال:انا و هذا حجةعلی امتی یوم القیامة،(بغدادی،بیتا:88/2) انس بن مالک میگوید:حضور پیامبر صلی الله علیه و آله بودم و علی علیه السلام به طرف ما میآمد.
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله در حدیث ثقلین درباره همه امامان بر این مسئله تأکید کرده است: قال رسول الله:انی تارک فیکم الثقلین؛کتاب الله و اهل بیتی و انهما لن یفترقاحتی یردا علی الحوض و سالت ربی ذلک،فاعطائی،فلاتتقدموهما فتهلکوا ولا تقصروا عنهما،فتهلکوا و لا تعلموهم فانهم اعلم منکم.
6. مقام قبولی اعمال یکی از مقاماتی که در متون دینی برای اهل بیت در نظر گرفتهشده این است،که قبولیاعمال به پذیرش ولایت آنان مشروط شده است،برای نمونه امام صادق علیه السلام فرمود: لا یقبل الله اعمال العباد الا بمعرفته.
پذیرش ولایت،شرط قبولی اعمال: مسئله مشروط بودن قبولی اعمال به پذیرش ولایتامامان علیهم السلام در روایات مورد توجه قرار گرفته است؛با این تفاوت که در منابع اهل سنت بهمفهوم آن توجهشده است،برای نمونه حاکم حسکانی ذیل آیه{/«و قفوهم إنهممسئولون»/}(صافات24/)از رسول خدا صلی الله علیه و آله نقل میکند: قال رسول الله صلی الله علیه و آله:اذا کان یوم القیامة اوقف انا و علی علی الصراط فما یمربنا احد الا سئلناه عن ولایة علی فمن کانت معه و الا القیناه فی النار."