خلاصة:
در میان پرسش های انسان درباره هستی پیرامون خود، پس از سوال از چگونگی پیدایش جهان، پرسش از چگونگی برقراری و بقای کیهان، اساسی ترین پرسش او بوده است . یکی « نظم کیهانی » از عمومی ترین پاسخ هایی که به این مساله داده شده است، وجود یک اصل در هستی است که باعث می شود جهان با هماهنگی و استواری به پیش « قانون کیهانی » یا رود و بقاء و دوام یابد . در اعتقادات هند باستان، این اصل نظم یا قانون کیهانی با عنوان معرفی شده است . ریته و اشه هم به لحاظ « اشه » یا « ارته » و در ایران باستان با عنوان ،« ریته » مفهومی و هم به لحاظ زبان شناختی یکسان اند و هر دو، اعتقاد به وجود اصل نامتشخص نظم در هستی را، که مبنا و مجرای تمام نظامهای کیهانی، آیینی و اخلاقی در جهان است، نشان می دهد . ریته و اشه تحت نظارت و محافظت ویژ ه خدایان قرار دارند و بیرون رفتن از حدود آنها و شکستن حرمت و قوانین آنها با مجازات و شوربختی همراه خواهد بود . بنابراین همه دینداران و حتی خدایان می کوشند تا با این قانون کیهانی هماهنگ باشند و به راستی ) « اشون » دارنده ری ته) یا ) « ریتاون » بر طبق اصول آن رفتار کنند، تا شایسته عنوان پیوسته) گردند و به سعادت و نیکبختی بی زوال و همیشگی دست یابند.
Among all questions which are asked about the nature of existence، after asking about the creation، the question about the order and permanence of the universe is the most essential question. A common answer to this question is that there is a Cosmic Order or Cosmic Law which protects the universe from disorder. This Cosmic Order was called rta in ancient India، and aša in the ancient Iran. It personifies the cosmic، social، ritual، and moral order. Rta and aša are synonyms and from the etymological point of view، were derived from a common root. Rta (or aša) is under the protection of gods; therefore، if someone transgresses its bounds، she/he will be punished. So all devotees and even gods should harmonize themselves with rta (or aša) and behave in accordance with its principles. If they act so، they will be qualified for the title of rtavan (those who possess rta) or ašavan (those who uphold aša) and will enjoy the everlasting bliss and prosperity.
ملخص الجهاز:
یکـی از عمومی ترین پاسخ هایی که به این مساله داده شده است ، وجود یک اصل «نظم کیهـانی » یا «قانون کیهانی » در هستی است که باعث می شود جهان با هماهنگی و استواری بـه پـیش رود و بقاء و دوام یابد.
ریته و اشه هم به لحاظ مفهومی و هم به لحاظ زبان شناختی یکسان اند و هر دو، اعتقاد به وجود اصل نامتـشخص نظم در هستی را، که مبنا و مجرای تمام نظامهای کیهانی ، آیینی و اخلاقی در جهـان اسـت ، نشان می دهد.
بنابراین خورشید ظاهرا به این خاطر به عنوان ریتـه معرفـی شـده اسـت کـه باعـث برانگیخته شدن اصل ریته ، یا در حقیقت به خاطر تقلید کردن نقش ریتـه در صـحنه جهان می گردد.
اما موضوع اصلی ریگ ودا یعنی «ارتباط حقیقت و خدایان » در گاثها نیز مـورد توجه واقع شد و پس از آنکه حقیقت در قالب اردیبهـشت یـا اشـه وهیـشته کـه از امشاسپندان بزرگ است تجسم یافت ، ارتباط نزدیکی با اهورامزدا پیدا کرد و از نظـر وجودشناسی در مرتبۀ بعد از اهورامزدا قرار گرفت و از این حیث اهمیت والایی بـه دست آورد.
از این منظر، اندیشۀ راسـت ، گفتـار راسـت و کـردار راسـت ، اندیـشه ، گفتـار و کرداری است که با آیین اشه / ریته هماهنگ باشد و کسی که اندیشه ، گفتار و کـردار خود، یعنی جمیع اعمال حیاتی و فعالیتهای روحی و فکری خـود را بـا ایـن نیـروی الهی یکی و موافق سازد، با آن پایدار و بی زوال خواهد گشت و پـس از مـرگ هـم «به راستی پیوسته » (ارتاون / اشون ) خواهـد بـود.