خلاصة:
در این مقاله، ساختار نظام اداری تپه سفالین در قالب فن مدیریت اداری مورد بررسی قرار می گیرد. داده های به دست آمده از کاوش تپه سفالین باعث افزایش بانک اطلاعاتی باستان شناسی دوران آغاز تاریخی با تمرکز بر پیدایش سیستم های مدیریتی و اداری در فلات مرکزی ایران شده است. در دوره آغاز ایلامی، تغییرات اصلی در سیستم اقتصادی، همراه با تغییراتی از یک جامعه خویشاوندی به سوی جامعه طبقاتی دیده می شود که در افزایش میزان واحدهای اقتصادی و رشد سازماندهی نیروی کار نمود یافته است. تپه سفالین به منزله یک مرکز تخصصی مدیریت اداری در شمال فلات مرکزی ایران است که توسط گروهی از نخبگان اقتصادی و اجتماعی که همان خان سالارهای آغاز ایلامی بودند، اداره می گردید؛ بر تولید و مبادله کالا نظارت داشته و کلیه شاخصه های یک جامعه پیش حکومتی را در خود جای داده بودند. تپه سفالین باعث افزایش درک ما از نقش تجارت در توسعه و تحول جوامع پیچیده در فلات مرکزی ایران می شود. داده های اداری و مدیریتی محوطه تپه سفالین نشان می دهد که سلسله مراتب قدرت در این جامعه که در راس آن یک نخبه و یا گروهی از نخبگان اجتماعی قرار دارند، به هماهنگ سازی تصمیمات گوناگون می پرداخته و به مرکزیت محوطه سفالین در دشت ری، سایر جوامع استقراری همزمان با آن را سازماندهی و مدیریت می نموده اند. در این پژوهش سعی شده است با معرفی داده های مدیریتی حاصل از 4 فصل کاوش در تپه سفالین، روند رشد و توسعه نهادهای پیش حکومتی در فلات مرکزی ایران و جایگاه اقتصادی و اجتماعی خان سالارهای آغاز ایلامی در اواخر هزاره چهارم و ابتدای هزاره سوم ق.م. بررسی شود.
The present article investigates the administrative structure of the Pottery Mound from an administrative management point of view. Data obtained from excavation of the Pottery Mound has generated an extensive archeological databank relating to the beginning of the historical era with a focus on the emergence of management and administrative systems in the Central Iranian Plateau. In the Proto-Elamite period، major changes are observed in the economic systems، as well as shifts from a kinship-based society towards one of a class-based nature، which contributed to the rise in the number of economic entities and the organizational growth of the labor force. As a specialized center for administrative management located in the northern area of the Central Iranian Plateau، the pottery mound was managed by a group of economic and social elites، i.e. the Proto-Elamite lords، supervised the production and exchange of merchandise، and embraced all the criteria necessary for a pre-governmental society. The Pottery Mound expands our knowledge of the role played by commercial exchanges in the development and progress of complicated societies within the area of the Central Iranian Plateau. According to the administrative and management data on the Pottery Mound region، the power hierarchy of this society، on whose foundation was an elite or a group of social elites، served to coordinate various decisions، while also organizing and controlling other contemporary societies with the Pottery region as the center within the location of Rey Plain. Drawing on the management data obtained in the course of four seasons of investigations into the Pottery Mound، the present article seeks to study the developmental trend of the pre-governmental institutions in the Central Iranian Plateau and the economic as well as social status of the Proto-Elamite lords at the end of the fourth and beginning of the third century B.C.
ملخص الجهاز:
"تپه سفالین به منزلۀ یکمرکز تخصصی مدیریت اداری در شمال فلات مرکزی ایران است که توسط گروهی از نخبگاناقتصادی و اجتماعی که همان خان سالارهای آغاز ایلامی بودند،اداره میگردید؛بر تولید ومبادلۀ کالا نظارت داشته و کلیۀ شاخصههای یک جامعه پیش حکومتی را در خود جای دادهبودند.
کشف بیش از 14000 قطعه سفال لبه واریخته به همراهاثر مهر و گل نوشتها در بخش کاوش شده به وسعت 150 مترمربع در طی 4 فصل کاوش در تپه سفالین،امروزه کاربری اداری و مدیریتی آن در ارتباط با مکان ورودی کالاها و نیز پرداخت جیره کارگران را میتواندبه اثبات برساند،و این دال بر وجود نخبگانی اقتصادی-اجتماعی است که به شیوههای بازتولیدی،نظاماقتصادی منطقه را تحت کنترل و سیطرۀ خود قرار داده بودند.
به نظر میرسد تولیدات پشم حیواناتینظیر بز و گوسفند به دلیل سادگی در ذخیرهسازی،حمل و نقل آسان آن و در نهایت تبدیل آن به منسوجات،دارای پتانسیل بالایی برای تجارت و مبادله بوده است و آمار بالای تعداد گوسفند و بز در متون گل نوشته(نبشته)های تپه سفالین و همچنین کشف تعدادی اثر گلی مهر با تصویر حمل منسوجات توسط گروهی ازگاو مردان میتواند دال بر اهمیت تولید منسوجات و جایگاه آن در تجارت منطقه ای و فرامنطقهای باشد.
4-به نظر میرسد سازمان مدیریتی آغاز ایلامی در تپه سفالین،نهادی کاملا پیچیده و تخصصی با کلیهشاخصههای مدیریتی براساس تولید و مبادلۀ کالا و خدمات مدیریتی دیگر در شمال فلات مرگزی ایران بودهاست و توسط گروهی از نخبگان اجتماعی که همان خان سالارهای آغاز ایلامی میباشد،اداره میشده و این،دسترسی نابرابر به قدرت و ثروت را برای اولین بار در بین جوامع ساکن دشت ری در فلات مرکزی ایرانپایهریزی کرده است.
M. (eds)(1994)Chiefdoms and Early States in the Near East:The Organaization Dynamics of Complexity,Monographs in World Archaeology 18,Madison Wisconsin:Prehistory,Press."