خلاصة:
در بازآفرینی، هنرمند با الهام گرفتن از اثری کهن و به مدد تخیل خویش، دست به آفرینش اثری مستقل، تازه و بدیع میزند و بنا به سلایق، خواستهها و اهداف خویش، موضوعی را از ژانری به ژانر دیگر تبدیل میکند؛ ولی این باز آفرینیها همیشه آشکار نیست. این مقاله با مقایسة تطبیقی میان دو اثرکاملا متفاوت ادبی، به دنبال پاسخگویی به این پرسش است که آیا شعر مهتاب نیمایوشیج، باز آفرینی حکایت تمثیلی شبتاب کلیله و دمنه است؟ بیگمان یکی از آبشخورهای اندیشة نیما، توجه او به ادبیات گذشتة ایران بوده است. او بسیاری از مضامین اولیة اشعارش را از آثار کهن ادب فارسی اخذ میکرد؛ ولی همان اندیشههای کهن، در بیرون آمدن از کارگاه اندیشة آفرینشگر نیما، شمایل درونی و بیرونی کاملا تازه، ابتکاری، متفاوت و امروزی به خود میگرفت. با توجه به همانندیهای فراوانی که از حیث شخصیتها، گفت و گوها، کردارهای اشخاص، حوادث، زمان، فضا و سایر ویژگیها بین شعر مهتاب نیما و حکایت تمثیلی شبتاب از کلیله و دمنه به چشم میخورد، به این نتیجه میرسیم که نیمایوشیج در سرودن شعر مهتاب، تحت تأثیر حکایت تمثیلی شبتاب از کلیله و دمنه بوده است. به عبارت دیگر می توان گفت شعر مهتاب نیما، بازآفرینی حکایت شبتاب است.
Recreating stories، myths، events and، in general، all the ancient prose and verse works is of great value and importance. Recreating helps the artist to create a brand new work using his power of imagination while he gets the inspiration from the ancient work. And on the basis of his interests، attitudes and purposes he changes the genre of any topic. However، these recreations are not always apparent.
Resorting to a comparative study of two totally different literary works، the present article seeks to answer the question whether Nima Youshij’s poem under the title of “Mahtab” is the recreation of the allegoric anecdote from Kelile va Demne، namely “Shabtab”. Undoubtedly، one of Nima’s thought sources was his attention to ancient Persian literature. He has mostly taken the essence of his contents from the ancient Persian literary works. But those ancient thoughts and ideas have been dressed newly and have changed their inner and outer figure after being processed in the creative mind of a thoughtful creator like Nima. Due to a large number of similarities between these two literary works، including their characters، dialogues، manners، events، time، space and other features، one can come to such a conclusion that Nima’s “Mahtab” has doubtlessly been influenced by “Shabtab” in Kelile va Demne، i.e. Nima’s “Mahtab” is the recreation of “Shabtab”.
ملخص الجهاز:
بازآفرینی نیما از حکایت «کرم شبتاب» کلیله و دمنه در شعر «مهتاب» دکتر نصرتالله دینمحمدی کرسفی 1 چکیده در بازآفرینی، هنرمند با الهام گرفتن از اثری کهن و به مدد تخیل خویش، دست به آفرینش اثری مستقل، تازه و بدیع میزند و بنا به سلایق، خواستهها و اهداف خویش، موضوعی را از ژانری به ژانر دیگر تبدیل میکند؛ ولی این باز آفرینیها همیشه آشکار نیست.
این مقاله با مقایسة تطبیقی میان دو اثرکاملا متفاوت ادبی، به دنبال پاسخگویی به این پرسش است که آیا شعر مهتاب نیمایوشیج، باز آفرینی حکایت تمثیلی شبتاب کلیله و دمنه است؟ بیگمان یکی از آبشخورهای اندیشة نیما، توجه او به ادبیات گذشتة ایران بوده است.
هدف مقاله، صرفا معطوف به تفسیر شعر مهتاب نیست؛ چرا که این کار قبلا از جانب نویسندگان توانایی همچون پورنامداریان (خانه ام ابری است)، حمیدیان (داستان دگردیسی)، شمیسا (راهنمای ادبیات معاصر)، ایوبی (گزیده اشعار نیما یوشیج) و دیگر صاحب نظران انجام شده است؛ ولی همة آنها، تفسیر صرف است و بیان گر اندیشهها و نظریات صاحبانشان در باب شعر مهتاب.
مشابهتهای شعر مهتاب و حکایت شبتاب 1 - همانندی شخصیتها 1-1- همانندی نیما یوشیج و مرغ شاخسار اولین نکتهای که در مقایسة این دو اثر ادبی، جلب توجه میکند، همانندی شخصیتها و قهرمانان است.
از جانب دیگر مقایسهای که میان شعر مهتاب نیما با حکایت شبتاب کلیله و دمنه صورت گرفت، وجود رگههایی از مشترکات این دو اثر ادبی را نمایان ساخت.