مروری بر تجربه جهانی ارزیابی نظام آموزش عالی مقالة

از منظر آینده پژوهی آموزش عالی به عنوان یک پیشران مهم و تعیین کننده در شکل دهی به آینده علم و فناوری مورد توجه آینده اندیشان و سیاست پژوهان علم و فناوری بوده است. از مهم ترین دلایل این اهمیت، نقش کانونی آموزش عالی در تولید، آموزش، ترویج و توسعه قلمروهای متفاوت دانش و معرفت بشری است. علاوه بر این جهانی شدن آموزش عالی، تحرک گسترده دانشجویان و پژوهشگران برای کسب مهارت های آموزشی و پژوهشی به کشورهای پیشتاز در این حوزه، کیفیت بروندادهای مراکز آموزشی و پژوهشی که از شهرت جهانی برخوردارند و برخی ویژگی های دیگر باعث اهمیت یافتن رقابت پذیری در این حوزه شده است. از این رو ارزیابی و تضمین کیفیت عملکرد واحدهای آموزش عالی به عنوان گام مهمی به منظور دستیابی به رقابت پذیری، همواره در دستور کار سیاست پژوهان علم و فناوری بوده است. رصد تحولات جهانی ارزیابی آموزش عالی به منظور شناسایی روندها و رویدادهای این حوزه، گامی موثر در ارزیابی آموزش عالی ایران محسوب می شود. در این مقاله تلاش شده است تجربه کشورهای امریکا، دانمارک، ژاپن و پاکستان مورد بررسی قرار گیرد. در پایان با تکیه بر وجوه اشتراک مدل های ارزیابی این کشورها، مدلی به منظور ارزیابی آموزش عالی پیشنهاد شده است. این مدل می تواند برای ارزیابی آموزش عالی ایران مورد توجه قرار گیرد.

"کمیسیون آموزش عالی ایالت‌های مرکزی 14استاندارد را به منظور ارزیابی آموزش عالی به شرحزیر در نظر گرفته است )setatS elddiM noitacudE rehgiH no noissimmoC 86-1 p,6002(: الف-مأموریت و اهداف ب-برنامه‌ریزی،تخصیص منابع و نوسازی نهادی ج-منابع نهادی د-رهبری و حکمرانی ه‍-بخش اداری و-انسجام ز-ارزیابی نهادی ح-پذیرش و حفظ دانشجو ط-خدمات مبتنی بر حمایت از دانشجو ی-عضو هیئت علمی ک-برنامه‌های آموزشی ل-آموزش عمومی م-فعالیت‌های آموزشی مرتبط ن-ارزیابی یادگیری دانشجویان ب-نظام ارزیابی آموزش عالی کشور پاکستان عالی‌ترین مرجع ارزیابی آموزش عالی کشور پاکستان؛"کمیسیون آموزش عالی"{o2o}است. برای تحقق این مهم این دانشگاهفعالیت‌های زیر را انجام می‌دهد )lanoitaN dna seergeD cimedacA rof noitutitsnI 32-2 pp,9002,noitaulavE ytisrevinU( : الف-ارزیابی فعالیت‌های آموزشی،پژوهشی و سایرفعالیت‌های دانشگاه‌ها و دیگر مؤسسات آموزشعالی و ارائۀ نتایج ارزیابی به دانشگاه‌ها،مؤسسات،و نیز عموم مردم. به منظور دستیابی به چهارچوبمفهومی مناسب برای ارزیابی نهادی مطابق نظر جیلجونز{o3o}سه گام مهم و روابط میان آنها به شرح زیرباید مشخص شود )12 p,6991,senhoJ( : الف-مشخص کردن بروندادهای مؤسسۀ آموزشعالی ب-مشخص کردن دروندادهای مؤسسۀ آموزشعالی ج-انتخاب فنون مناسب به منظور ارزیابی روابطمیان دروندادها و بروندادها بر این اساس ارکان مدل ارزیابی نهادی به صورتنظام‌مند{o4o}مطابق شکل 2 به شرح زیر از یکدیگر قابلتفکیک است )37-96 pp,6002,aidamzisC( : {o(1). با توجه به ارکان گفته شده،باید خاطر نشان ساختکه پاسخ به چهار پرسش زیر در به‌کارگیری الگویارزیابی نهادی مطابق شکل 1 ضروری است )03-8 pp,5002,nnamfoH( : پرسش اول:مؤسسه در پی دستیابی به چه چیزیاست؟این پرسش از یک سو ناظر بر بیان مأموریت‌هاو اهداف و تناسب آنها با یکدیگر است و از سوی دیگرفهم این مهم که مؤسسۀ آموزش عالی در سطحمحلی،ملی و بین المللی خودش را در چه جایگاهیمی‌بیند؟و نیز این پرسش،اطلاعات مرتبط با اهدافمیان‌مدت و درازمدت و نیز تناسب آنها با یکدیگر رامشخص می‌کند."