تحلیل سرمایه ی اجتماعی و باروری زنان در مناطق شهری سبزوار مقالة

مقاله حاضر به بررسی رابطه سرمایه اجتماعی زنان متاهل و باروری آن ها و توزیع میزان باروری در مناطق مختلف شهری می پردازد. بدین منظور نمونه ای 384 نفری از زنان 20 تا 50 ساله ساکن در شهر سبزوار به صورت تصادفی مورد مصاحبه قرار گرفتند. متغیر وابسته تحقیق با شاخص تعداد فرزندان زنده به دنیا آمده سنجیده شده است. از مفهوم سرمایه اجتماعی به ابعاد ارتباطی و عینی آن اکتفا شده و متغیرهای عضویت در گروه های رسمی و عضویت غیررسمی به عنوان شاخص های مفهوم سرمایه اجتماعی مورد سنجش قرار گرفت. در کنار بررسی تاثیر متغیرهای مستقل یادشده، تاثیر متغیرهای تحصیلات، درآمد، وضعیت اشتغال، محل تولد و میزان استفاده از رسانه ها نیز مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج مطالعه نشان می دهد که دو متغیر تحصیلات زن و عضویت در گروه های رسمی، به ترتیب مهم ترین عوامل تاثیرگذار در تعداد فرزندان به دنیا آمده هر زن می باشند که در مجموع 20 درصد واریانس متغیر وابسته را تبیین می کنند. متغیر تحصیلات دارای تاثیری منفی بر باروری است در حالی که اثر متغیر دیگر بر روی باروری مثبت است. هم چنین رابطه معنی داری میان منطقه محل سکونت و میزان باروری مشاهده شد. به این معنی که هرچه مناطق به لحاظ اجتماعی اقتصادی وضعیت بهتری دارند، دارای میانگین باروری کمتری هستند.

"در سال 1375 فقط در چهار استان کشور،باروری به زیر سطح جایگزینیرسید اما آمارهای اخیر نشان می‌دهد که این سطح باروری دیگر استثنا نبوده و حدود نیمی از استان‌های کشور واجدچنین ویژگی شده‌اند(عباسی شوازی و همکاران 1388:41) در ایران در دوره‌ی پس از انقلاب اسلامی امکان حضور زنان در برخی عرصه‌ها،به ویژه آموزش دانشگاهیگسترش قابل توجهی یافته است،به‌گونه‌ای که در حال حاضر زنان سهم بیش‌تری از دانشجویان وارد شده بهدانشگاه‌ها را نسبت به مردان تشکیل می‌دهند. -فرضیه‌های تحقیق بنابر آن‌چه در بخش مبانی نظری آمد،فرضیه‌های این تحقیق عبارت است از:رابطه‌ی بین متغیرهای مستقلمیزان استفاده از رسانه‌ها؛میزان تعاملات یا عضویت رسمی در شبکه‌ها،میزان تعاملات غیر رسمی،منطقه‌ی محلسکونت و نیز متغیرهای زمینه‌ای و اجتماعی اقتصادی مانند محل تولد،سن زن،وضعیت اشتغال،درآمد زن و همسر،تحصیلات زن و همسر و والدین او،با متغیر وابسته‌ی باروری زن. سرمایه‌ی اجتماعی:سرمایه‌ی اجتماعی مجموعه منابعی است هم‌چون اطلاعات،کمک مالی،و حمایت اجتماعی کهاز طریق ایجاد ارتباط و پیوند اعضای جامعه با خویشان،اجتماع،یا نهادها حاصل می‌شود Brown and Bean,( 2005:358) در این تحقیق مفهوم سرمایه‌ی اجتماعی با استفاده از دو متغیر عضویت در شبکه‌ها و گروه‌های رسمی وعضویت در گروه‌های غیر رسمی عملیاتی شده است. با توجه بهسطح معنی‌داری می‌توان دریافت که از میان یازده متغیر مستقل فاصله‌ای،رابطه‌ی متغیرهای سن زن،تحصیلات زن،تحصیلات شوهر،مرتبه‌ی شغلی خانواده،تحصیلات پدر،تحصیلات مادر و عضویت در شبکه‌های رسمی،با متغیروابسته‌ی تعداد فرزندان زنده به دنیا آمده معنی‌دار است و فرضیه‌های مربوط به این متغیرها با متغیر وابسته‌ی تعدادفرزندان زنده به دنیا آمده تأیید می‌گردد. "Gender Equity,Social Institotions and the Future of Fertility",Journal of Population Research,Vol,17,No. 1."