خلاصة:
یکی از مفاهیم اساسی در اسلام و قرآن نظریه امت است. این مفهوم بر آمده از اندیشه سیاسی اسلام در بر گیرنده مفاهیمی چون قوم، قبیله، عشیره، گروه های نژادی و نیز ملت با عناصر قوام بخش ارزش های آسمانی مذهب تحت رهبری پیامبر و سپس جانشینان آن اطلاق می شود. نظریه امت در اندیشه جغرافیای سیاسی اسلام ابتدا منحصر به جامعه مسلمانان نبود و غیر مسلمانان را نیز شامل می شده و بر خاسته از ایدئولوژی اسلامی با ملی گرایی فرا آمده از ارزش های عرفی انسان گرایانه در سرشت و اهداف در تضاد با یکدیگرند. در جهان اسلام ملی گرایی نقشی قابل توجه در ساخت شبه دولت های فاقد ملت نداشته است. می توان یکی از دلایل آن را تاثیر ارزش های جهان گرایی اسلام در فرایند امت سازی دانست.
One potentially basic concept in Islam، as a religion، as reflected in the Glorious Qur’an ، is the theory of ‘Umma’ (community of Muslims).This concept that has been stemmed from Islam's political Doctrine refers to features such as: tribe، clan، racial groups as well as a nation with stabilizing elements of religion's celestial values under the leadership of one prophet and those who succeeded him. The theory of ‘ Umma’ as far as Islam's political- Geographical Doctrine is concerned was not primarily restricted to Muslim communities، but also contains non- Muslims. The theory of ‘Umma’ as arisen from Islamic ideology contrasts with nationalism originally emanated from humanistic common law values. In Islam's world، nationalism played no noticeable role in the construction of without nations’ pseudo- states، one obstacle which is the effect that Islam's universality values in the process of ‘ Umma building’.
ملخص الجهاز:
وجود حدود پنجاه کشور اسلامی با مرزهای بین المللی به رسمیت شناخته شده و ملت‌های ناقص الخلقه و شبه دولت‌های بر آمده از سیاست‌های استعماری و پس از آن در عرصه جغرافیای سیاسی جهان و عضویت قاطبه آنان در سازمان ملل و نهادهای بین المللی حافظ دولت-ملت‌ها و قلمرو ملی آنان از تضییقات و مشکلات فراروی جهان اسلام به ویژه نگرش امت‌محوری دولت‌هایی است که چنین رویکردی را تعقیب می‌کنند.
فرضیه پژوهش موردنظر در قالب عبا رت ذیل بیان شده است:«به نظر می‌رسد کاربرد نظریه،تعقیب و تلاش برای عملیاتی کردن انترناسیونالیسم اسلامی(نگرش امت‌محوری) در قلمرو جغرافیای سیاسی اسلام در شرایط کنونی و در عصر دولت‌های ملی و رقابت آنان در عرصه جهانی با توجه به اصول و ارزش‌های عرفی جهانی مقبول و مرسوم و پاسداشت آن بوسیله نهادهای بین المللی،اگرچه دچار تنگناهایی مهم است،اما در فرایند بیداری اسلامی و تلاش برای همگرایی در منطقه جهان اسلام طی مراحلی امکان‌پذیر است».
نویسنده حقوق بین الملل اسلامی نظریه امت را این‌گونه تفسیر می‌کند:امت به گروهی می‌گویند که الف،یا هدفی واحد آنها را دور هم جمع کرده باشد؛ب،یا گروهی که باهم در امری وحدت دارند؛خواه در دین باشد و خواه در راه و روش،و یا حتی در زمان و مکان حال اگر امت را به چنین معنایی گسترده به کار ببریم آن را می‌توان ترجمه‌ی ناسیون )noitaN( هم قرار داد؛چه آنها نیز بالاخره بر امری واحد دور هم جمع شده‌اند؛زبان واحد،نژاد واحد، نظام واحد یا حکومت واحد.
(
, 
, 
)
