خلاصة:
امروزه «فرهنگ سازمانی»، تحت تاثیر سرمایه اجتماعی، در کنار سایر عوامل، می تواند نقش بسیار مهمی در زنده نگه داشتن سازمان ها ایفا کند. سرمایه اجتماعی با ایجاد و گسترش شبکه های روابط جمعی و گروهی و تقویت همبستگی میان افراد سازمان می تواند در گسترش و تثبیت فرهنگ سازمانی مطلوب نقش بسیار موثری ایفا نماید. در غیاب سرمایه اجتماعی، سایر سرمایه ها اثر بخشی خود را از دست می دهند و بدون آن پیمودن راه های توسعه و تکامل فرهنگی و اقتصادی در سازمان ها نا هموار و دشوار خواهد بود. این مطالعه با هدف شناسایی تاثیر سرمایه اجتماعی در فرهنگ سازمانی، در مراکز آموزش عالی استان گلستان، انجام شده است. سوال اصلی این است: آیا بین سرمایه اجتماعی با فرهنگ سازمانی رابطه ای وجود دارد؟ روش تحقیق در این مطالعه پیمایشی بوده و جامعه آماری آن شامل کلیه کارکنان آموزشی و اداری شاغل در مراکز آموزش عالی دولتی و غیر دولتی استان گلستان است. نمونه تحقیق شامل 460 نفر پاسخ گو است که با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب و مطالعه شده است. در این مطالعه واحد تحلیل فرد و سطح تحلیل خرد است. جمع آوری داده ها با استفاده از دو روش اسنادی و میدانی انجام شده است. سنجش فرهنگ سازمانی، با توجه به مدل مفهومی تحقیق، به کمک پرسش نامه استانداردشده دنیسون انجام و پایایی آن از طریق ضریب آلفای کرانباخ تایید شده است. داده ها در این مطالعه به کمک نرم افزار آماری SPSS پردازش و تحلیل شده اند. برای تحلیل داده ها از روش های پیشرفته آماری، مانند ضریب همبستگی، مقایسه میانگین ها، تحلیل رگرسیونی، و تحلیل مسیر، استفاده شده است. نتیجه کلی تحقیق نشان داد که رابطه مثبت معنی داری بین سرمایه اجتماعی با فرهنگ سازمانی وجود دارد؛ همچنین این مطالعه نشان داد که 22 درصد تغییرات فرهنگ سازمانی به وسیله متغیرهای مستقلی مانند اعتماد نهادی، اعتماد شخصی، اعتماد اجتماعی، کنش های یاری گرانه، و تعامل اجتماعی، که شاخص های تشکیل دهنده سرمایه اجتماعی اند، مورد تبیین است.
ملخص الجهاز:
"در این قسمت پیشینۀ تجربی تحقیق،براساس تاریخ انجام تحقیقات مورد نقد و بررسی قرار میگیرد: ناهاپیت و گوشال (Nahapit&Ghoshal,1998:197) ،در تحقیق خود با عنوان«سرمایۀ اجتماعی،سرمایۀ فکری،و مزیت سازمانی»،مدلی را با سه بعد ساختاری،رابطهای،و شناختی برای سرمایۀ اجتماعی معرفی کردند و بین ابعاد سرمایۀ اجتماعی،پدید آمدن سرمایۀ فکری،و عملکرد سطح اجرایی سازمان ارتباط نظری برقرار نمودند.
فیضی در زمینۀ تأثیر سرمایۀ اجتماعی بر فرهنگ سازمانی تحقیقی تجربی،با استفاده از روش پیمایشی،در دانشگاه پیامنور انجام داده است که نتایج آن نشان میدهد اعضای هیئت علمی دانشگاه معمولا در محیط کار خود ارتباطات محدودی دارند(تعامل اجتماعی)،احساس تعلق خاطر آنان نسبت به دانشگاه کم است،هزینۀ فرصتهای از دست رفتۀ خود را زیاد میدانند،و معمولا انگیزۀ چندانی برای مشارکت در فعالیتهای دانشگاه ندارند(فیضی و گرامیپور،1387:244-246).
باتکیه بر مبانی نظری فوق،سرمایۀ اجتماعی را در این تحقیق میتوان اینگونه تعریف نمود:سرمایۀ اجتماعی شامل ویژگیها و منابعی مانند اعتماد(اجتماعی،شخصی،و نهادی)،هنجارهای مشارکت و همکاری(کنشهای یاریگرانه)،و تعامل اجتماعی(شبکههای روابط)دریک سازمان است که تغییرات آن موجب تغییر در باروها،ارزشها،و الگوهای عملی رفتار مشترک(فرهنگ سازمانی)اعضای سازمان میشود و این ویژگی خود موجب سهولت تحقق اهداف سازمانی میگردد.
با توجه به نتایج مطالعه و تأثیر متغیرهای تشکیلدهندۀ سرمایۀ اجتماعی در فرهنگ سازمانی، که تعیینکنندۀ وضعیت فرهنگ سازمانی مراکز آموزش عالی مورد مطالعه است،به نظر میرسد اگر مدیران این مراکز نسبت به تقویت عوامل یاد شده اقدام نمایند،میتوانند ضمن تقویت فرهنگ سازمانی در مراکز یاد شده،بستر مناسبی را در جهت ایجاد همنوایی مشترک ایجاد کنند که خود این عامل میتواند بر افزایش بهرهوری و کارآیی تأثیر مثبت داشته باشد؛در چنین شرایطی میتوان انتظار داشت که تواناییهای بالقوۀ موجود به فعلیت تبدیل گردند."