خلاصة:
برای بررسی دقیق تاریخی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی عربستان پیش از
اسلام لازم است زندگی بدویان و باده‌نشینان را در چند مورد مطالعه نمود:
1ـ منابع: به اشعار عرب قبل از اسلام و تفسیری که از آن‌ها باقی مانده و
ضرب‌المثل‌های آنان استناد می‌شود.
2ـ تاریخ: زندگی یکجانشینان و صحراگردان که اغلب به غارت و بعضا به
تجارت می‌پرداختند مطرح می‌شود.
3ـ روابط سیاسی: به ساختار قبایل عرب پیش از اسلام که کمتر به آن توجه
شده، می‌پردازد.
4ـ دورنمای اخلاقی: به جهت ویژگی خاص صحرا، برخی خصوصیات از
جمله وفاداری، جوانمردی و... مورد ستایش اعراب قرار داشت.
5ـ مذهب: آیین‌هایی در میان عرب وجود داشت که هر یک در معبد ویژه‌ای
انجام می‌شد، اگر چه این آیین‌ها در زندگی بدویان اهمیت مذهبی اندکی داشتند.
ملخص الجهاز:
"برای بررسی دقیق تاریخی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی عربستان پیش از اسلام لازم است زندگی بدویان و باده‌نشینان را در چند مورد مطالعه نمود: 1ـ منابع: به اشعار عرب قبل از اسلام و تفسیری که از آن‌ها باقی مانده و ضرب‌المثل‌های آنان استناد می‌شود.
5ـ مذهب: آیین‌هایی در میان عرب وجود داشت که هر یک در معبد ویژه‌ای انجام می‌شد، اگر چه این آیین‌ها در زندگی بدویان اهمیت مذهبی اندکی داشتند.
2ـ تفسیرهایی از این اشعار و ضرب‌المثل‌های عربی قدیم، توسط پژوهشگران مسلمان از قرن دوم اسلامی به بعد گردآوری شده که مشتمل بر مواردی از سنن متداول [عرب] درباب رویدادهای ادوار پیش از اسلام است.
در مرز بیزانس نیز، همین نقش را غسانیان ایفا می‌کردند، اما اینان بعدها دارای اهمیت شدند (در سال 529م بود که یوستینین به شاهان غسانی عناوین شخصی اعطا کرد) و ظاهرا تنها یک اردوگاه برای پایتخت داشتند و در مقایسه با حیره فاقد شهر بودند.
دلایلی قوی در دست است که دیدگاه سنتی که بیان می‌کند اعضای یک قبیله یا طایفه از راه نسبت پدری پیوند مستحکم یافته‌اند، گزارش کاملی از موضوع نیست، ولو این‌که برخی از قبایل [بر این اساس] تأسیس شده باشند؛ اولا: نشانه‌های زیادی از وابستگی به دودمان مادری در میان قبایل عرب در روزگار محمد[ص] موجود است.
این احتمال بیانگر این واقعیت است که اعراب روزگار محمد[ص] نام‌هایی برای گروه‌های مشخص داشتند که مشتمل بر قبایل متعدد بود (مقایسه شود با نالینو: همان، ص 76).
مذهب: ادبیات پیش از اسلام اشاره می‌کند که برای قبایل صحراگرد، نوعی پویایی مذهبی از طریق باور داشتن فضیلت‌های انسانی که ریشه در قبیله داشت حاصل می‌شد."
(
, 
, 
)
