عوامل معنوی توسعه اقتصادی مقالة

یکی از موضوعات اساسی در زمینة پیشرفت کشورها، اقتصاد آن‌هاست. لذا دانشمندان همیشه روی این موضوع چالش‌هایی را داشته‌اند. بنابر اهمیت اقتصاد، رهبر معظم انقلاب، «جهاد اقتصادی» را به عنوان نام سال جدید اعلام کرده‌اند. جهاد اقتصادی می‌تواند وجوه زیادی داشته باشد که یکی از آن وجوه، توسعة معنوی اقتصادی از نگاه قرآن است؛ چرا که کتاب آسمانی مسلمانان می‌تواند راهبردی‌ترین پیشنهادها را در این زمینه ارائه دهد. لذا در این مقاله ابتدا به تعاریف توسعه و مفهوم توسعة اقتصادی از نگاه دانشمندان، اسلام و قرآن پرداخته‌ایم و سپس راهکارهایی را که قرآن در زمینة توسعة معنوی اقتصادی (مانند: تاثیر تقوا در توسعة اقتصادی، انفاق، نفی ربا به عنوان عامل منفی در توسعة اقتصادی، و...) ارائه داده است، بیان کرده و شرح داده‌ایم.

"کلیدواژه‌ها: قرآن، اسلام، توسعة معنوی اقتصادی، جهاد اقتصادی، توکل، انفاق، زکات، ربا توسعه و توسعه اقتصادی از نگاه دانشمندان میلتون فریدمن: توسعه عبارت است از روندی خلاق و نوآوری در جهت ایجاد تغییرات زیربنایی در نظام اجتماعی [Friedmann, 1972: 180]. پروفسور گونار میردال: توسعة اقتصادی عبارت است از حرکت یک نظام یکدست اجتماعی به سمت جلو که با توجه به این حرکت، تغییراتی در سطح زندگی مردم به‌وجود آید [Myrdal, 1975: 182]. ایمان و تقوا نه تنها به نزول برکات الهی می‌انجامند، بلکه باعث می‌شوند آن‌چه در اختیار انسان قرار دارد، در مصارف مورد نیاز به‌کار گرفته شود. ولی اگر جوامع انسانی ایمان و تقوا داشته باشند، این مواهب الهی به شکل دیگری در میان آن‌ها درمی‌آیند و طبعا آثار آن‌ها باقی و برقرار خواهد ماند و مصداق کلمة برکات خواهند بود [تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ۱۳۷۴، ج ۶: ۲۶۷]. انفاق از هرگونه خطر اجتماعی و روانی جلوگیری می‌کند، باعث بهره‌مندی از نعمت‌های جاوید خداوند متعال می‌شود، و می‌تواند یکی از عوامل رسیدن به توسعة اقتصادی مطلوب قرآن کریم باشد؛ هم‌چنان‌که می‌فرماید: «مثل الذین ینفقون أموالهم فی سبیل الله کمثل حبئ ... از نظر افراد کوتاه‌بین ممکن است ثروت به وسیلة رباخواری زیاد شود، اما در پیشگاه خداوند چیزی بر آن افزوده نخواهد شد [پیشین] و این خود باعث فقر اقتصادی جامعه خواهد شد. ایمان و تقوا نه تنها به نزول برکات الهی می‌انجامند، بلکه باعث می‌شوند آن‌چه در اختیار انسان قرار دارد، در مصارف مورد نیاز به‌کار گرفته شود مقاله"