خلاصة:
در مقاله حاضر، ابتدا ماهیت متفاوت انقلاب اسلامی ایران با نگاهی بر نظریه مارکسیستی پیرامون انقلاب به عنوان مهم ترین نظریه انقلابی غیرتوحیدی، بررسی می شود و در ادامه، تبیین پویایی انقلاب در افق فکری و فرهنگی آن پیگیری می شود. نتیجه نهایی مقاله این است که یکی از مبانی فکری انقلاب اسلامی، نظرداشتن به حاکمیت حضرت مهدی (عج) است و این مبنای فکری همراه با ماهیت توحیدی انقلاب که آن را از سایر جریان های انقلابی غیرتوحیدی جدا می سازد، به راز ماندگاری انقلاب بدل شده است.
In this article, the distinctive nature of Islamic revolution is initially examined with regard to marxistic viewpoint about revolutions as the most prominent non-monotheistic revolution theory. Later, it has been tried to explain dynamicity of the Islamic revolution in its own intellectual and cultural context. This article concludes that belief in th Imam's ruling is one of the Islamic revolution's intellectual bases. This along with monotheistic nature of the revolution which separates it from other non-monotheistic revolutions has become a secret of Islamic revolution's sustenance.
ملخص الجهاز:
(کاتوزیان ، ۱۳۸۷: ۴۴) لذا از آنجاکه سنت انقلابی مـارکس احتمـالا از همـة مکاتـب اندیشـة انقلابـی مهـم تـر است (کوهن ، ۱۳۸۵: ۸۳) و معمولا برای تحلیـل عمیـق عوامـل و شـرایط رونـد انقلابـی از جامعه شناسی مارکسیستی شروع می کننـد، (روشـه ، ۱۳۸۵: ۲۲۵) در تبیـین ماهیـت متفـاوت انقلاب اسلامی ایران با سایر انقلاب ها، نظریـة مارکسیسـتی پیرامـون انقـلاب را بـه عنـوان مهم ترین نظریة انقلابی غیرتوحیدی مورد بررسی قرار می دهیم .
(آرون ، ۱۳۸۶: ۱۶۹) در انقلاب اسلامی ایران ، برخلاف نظر مارکس ، نه تنها یک طبقه (پرولتاریا) بلکـه ، بـه جـز عدٔە معدودی که وابستگی بسیار نزدیک به رژیم شاه داشته و منافع و بقای آنها بستگی به دوام رژیم شاه داشت ، دیگر اقشار و طبقات جامعه از کشاورز، کـارگر، اصـناف ، کارکنـان دولـت و دانشجویان و دانش آموزان شهری و روستایی ، در همة نقاط کشور، باهم قیـام کـرده و بـدون آنکه نیازی به ائتلاف یا تفاهم برسر خواسته های متفاوت گروه ها پیدا شود، همه هـم صـدا بـا شعارهای واحد، پرچم مبارزه علیه رژیم را برداشتند.
به طور کلی ملاحظه شد که پایة نظریة مـارکس ، غیرتوحیـدی و بـر اقتصـاد و منـافع مـادی گذاشته شده است و برعکس در انقلاب اسلامی ایران ، این عامل مذهبی و ارزش های دینـی مردم است کـه زیربنـای انقـلاب را تشـکیل مـی دهـد و عوامـل اقتصـادی و سیاسـی را بـا اسلامی کردن محتوای آنها در خود قرار داده است .