خلاصة:
تاکنون دیدگاههای مختلفی در منابع و ادبیات علوم اجتماعی در خصوص وضعیت رشد و توسعه جامعهشناسی در ایران مطرح شده است. عدهای با استناد به عدم تولید نظریه در این رشته تأکید دارند که جامعهشناسی در ایران فاقد رشد و گسترش مطلوب بوده و متناسب با نیازها و مباحث کنونی جامعه ایران توسعه نیافته است. برخی دیگر با توجه به شرایطی که علوم انسانی و جامعهشناسی در ایران داشته است، با اشاره به حجم تولیدات علمی در این رشته، وضعیت رشد آن را مطلوب ارزیابی کرده و چشمانداز روشنی را برای آینده آن ترسیم میکنند. دلایل و عوامل مختلفی ممکن است در تبیین این موضوع قابل بررسی باشند. این مقاله درصدد است بدون ورود به مباحث توسعهیافتگی یا توسعهنیافتگی جامعهشناسی در ایران، با استفاده از عمدهترین رویکردها در خصوص چرایی و چگونگی رشد جامعهشناسی در جامعهای خاص و استفاده از مصاحبه با تعدادی از استادان جامعهشناسی دانشگاههای تهران، مدلی تحلیلی برای تبیین وضعیت رشد جامعهشناسی در ایران عرضه کند. مدلی که بتوان فرضیاتی از آن استنتاج کرد و در مطالعات عینی و نظاممند دیگر آنها را مورد بررسی قرار داد. امیل دورکیم، کارل مانهایم، تامس کوهن و مایکل مولکی از جمله نظریهپردازان کلیدی در حوزه تفکر و اندیشه نظری در جامعهشناسی علم و معرفتاند که دیدگاههای آنها در این بررسی در حد لازم مورد استفاده قرار گرفته است. روش مورد استفاده اسنادی ـ تحلیلی، کیفی و مصاحبه ساختاریافته است.
ملخص الجهاز:
"ارتباط مؤلفه یکپارچگی و شاخصهای حاصل از مصاحبه در درون فضای جامعهشناسی میزان یکپارچگی در درون فضای جامعه شناسی میزان شکلگیری اجتماعات علمی پیامدهای وجود میزانی از همکاری علمی در بین جامعهشناسان میزان کتابها و پژوهشهای مشترک بین استادان وضعیت انجام کار جمعی مدنی به جای کار جمعی بوروکراتیک میزان ارجاع جامعهشناسان به یکدیگر میزان پاداش برای کارهای گروهی وضعیت نظام ارتقای کنشگران جامعهشناسی میزان رابطه پایدار بین استادان و دانشجویان میزان تعامل و گفتگوی اعضا با یکدیگر میزان ارزیابی و نقد کارهای یکدیگر میزان اطلاع از دستاوردهای یکدیگر پیامدهای وجود اجتماع علمی در رشته تعداد افراد شاخص در این رشته میزان توافق در مورد اصول بنیادی رشته جامعهشناسی میزان مجلات، فصلنامهها و حلقههای فکری برجسته و میزان اعتبار مجلههای موجود وضعیت اخلاق علمی میزان اتفاق نظر بین اصحاب جامعهشناسی در مورد مسائل اساسی ایران میزان تداومپذیری اندیشههای اجتماعی و تمرکز پژوهشها و مطالعات وضعیت سطح دانش، استعداد، انگیزه و مهارت افراد (سطح فرهیختگی و مهارت) میزان پیوستگی با اجتماع علمی جهانی پیامدهای میزان ارتباطات بینالمللی جامعهشناسی میزان همکاری با جامعهشناسان کشورهای دیگر در طرحهای ملی میزان همکاری با انجمنهای علمی کشورهای دیگر مانند شرکت در سمینارها میزان عرضه تولیدات داخلی در سطح جهانی (با توجه به مسائل سیاسی و زبان بینالمللی) میزان امکانات تعاملی مانند اینترنت پرسرعت و اخذ ویزا میزان تأکید بر جامعهشناسی بومی و محلی چگونگی استفادة جامعهشناسان ایرانی از مفاهیم و نظریههای غربی میزان نگرش تحلیلی انتقادی به مفاهیم و نظریههای وارداتی و میزان تطبیق آنها با شرایط اجتماعی فرهنگی میزان اعتماد به نفس و میزان اعتماد به یافتهها و عقاید خودی وضعیت تدریس نظریهها و استفاده از نظریههای عمومی وضعیت ارتباط بین نظریهها، محیط پیرامون و پژوهش وضعیت چارچوبهای مفهومی و نظری موجود در رشته از حیث وارداتی یا بومی بودن وضعیت ارزشهای مورد تأکید در آموزش و پژوهش از نظر تقلید، حفظ و ترجمه یا خلاقیت و نوآوری جدول 3."